Cảnh báo về tình trạng suy thoái đất trồng lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang được các chuyên gia đưa ra - Ảnh minh họa. |
Nguyên nhân chính là do việc canh tác chạy theo sản lượng, lạm dụng phân bón hóa học và đốt rơm rạ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng lúa gạo mà còn gây phát thải khí nhà kính, đe dọa sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp.
Các nghiên cứu cho thấy, việc bón phân không cân đối, đặc biệt là dư thừa phân đạm, làm tăng nguy cơ dịch bệnh, gia tăng chi phí sản xuất và phát thải khí nhà kính. Đốt rơm rạ sau thu hoạch cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến mất dinh dưỡng trong đất.
Trước thực trạng này, các chuyên gia khuyến nghị cần chuyển đổi sang phương thức canh tác bền vững, áp dụng các giải pháp đồng bộ để cải tạo đất và nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón.
Cụ thể, cần đẩy mạnh cơ giới hóa trong nông nghiệp để giảm lượng giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Việc xử lý rơm rạ ngay trên đồng ruộng bằng chế phẩm sinh học, kết hợp với kỹ thuật quản lý nước hiệu quả cũng được khuyến khích.
Bên cạnh đó, cần thay đổi thói quen sử dụng phân bón của người dân. Bón phân cần đúng loại, đúng tỷ lệ, đúng lúc và đúng cách, ưu tiên sử dụng các loại phân bón tan chậm, phân bón hữu cơ và phân bón sinh học.
Các nhà khoa học cũng nhấn mạnh vai trò của việc nghiên cứu và phát triển các loại phân bón phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của từng vùng sinh thái. Cần tăng cường chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới đến người nông dân, giúp họ áp dụng vào thực tiễn sản xuất.
Để giải quyết bài toán suy thoái đất, cần có sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Chính quyền địa phương cần tăng cường quản lý đất đai, khuyến khích người dân áp dụng các mô hình canh tác bền vững. Doanh nghiệp sản xuất phân bón cần có trách nhiệm hướng dẫn người dân sử dụng phân bón hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường.
Hướng tới một nền nông nghiệp bền vững, bảo vệ tài nguyên đất là nhiệm vụ cấp bách hiện nay. ĐBSCL, với vai trò là vựa lúa của cả nước, cần tiên phong trong việc chuyển đổi phương thức sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao nhận thức của người dân, góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.