ĐBSCL đang đối mặt với nguy cơ suy thoái đất do thâm canh, lạm dụng phân bón - Ảnh minh họa.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), vựa lúa của cả nước, đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là canh tác lúa. Việc thâm canh tăng vụ, chạy theo sản lượng trong thời gian dài đã dẫn đến tình trạng suy thoái đất, mất cân bằng dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường và gia tăng phát thải khí nhà kính.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do việc sử dụng phân bón không hợp lý, đốt rơm rạ sau thu hoạch và canh tác liên tục không chú trọng đến việc cải tạo đất. Hậu quả là đất trồng lúa bị suy kiệt, nghèo dinh dưỡng, dễ bị nhiễm bệnh, khiến năng suất và chất lượng lúa gạo giảm sút.

Trước thực trạng này, việc tìm kiếm giải pháp canh tác bền vững cho vùng ĐBSCL là yêu cầu cấp thiết. Các chuyên gia khuyến cáo người dân cần thay đổi tư duy sản xuất, áp dụng các biện pháp canh tác tiên tiến, sử dụng phân bón hợp lý, cân đối giữa đạm, lân và kali.

Cụ thể, cần ưu tiên sử dụng phân hữu cơ, phân vi sinh, phân bón chậm tan, bón phân theo nhu cầu của cây trồng. Bên cạnh đó, cần hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, áp dụng các biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp. Đặc biệt, cần chú trọng bảo vệ và cải tạo đất bằng cách không đốt rơm rạ, sử dụng chế phẩm vi sinh để xử lý rơm rạ trả lại dinh dưỡng cho đất.

Đồng thời, ngành nông nghiệp cần tăng cường nghiên cứu, đánh giá và phân vùng sinh thái để đưa ra quy trình canh tác và sử dụng phân bón phù hợp với từng loại đất. Cần đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật, hướng dẫn người dân áp dụng các mô hình canh tác lúa thông minh, canh tác lúa hữu cơ, canh tác lúa giảm phát thải.

Việc xây dựng nền nông nghiệp bền vững ở ĐBSCL không chỉ góp phần bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, mà còn nâng cao năng suất, chất lượng lúa gạo, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và thực hiện cam kết Net Zero.