![]() |
Nếu chưa biết ăn gì tránh ung thư thì bạn có thể lựa chọn các loại ngũ cốc. |
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư cao trên thế giới. Các loại ung thư phổ biến bao gồm ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng và ung thư vú. Nguyên nhân gây ung thư rất phức tạp, bao gồm cả yếu tố di truyền, tiếp xúc với các chất gây ung thư trong môi trường, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và chế độ ăn uống không hợp lý.
Mối liên hệ giữa thực phẩm và Ung thư: Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa chế độ ăn uống và nguy cơ mắc ung thư. Tại Việt Nam, thói quen ăn uống và chất lượng thực phẩm cũng góp phần vào tình hình gia tăng bệnh ung thư. Xu hướng tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, đồ hộp, mì ăn liền ngày càng tăng, đặc biệt ở các đô thị. Những thực phẩm này thường chứa nhiều chất bảo quản, chất phụ gia, muối và chất béo bão hòa, đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và một số loại ung thư khác. Không thể tuyệt đối không ăn nhưng liều lượng là vấn đề cần kiểm soát.
Thịt đỏ và mỡ động vật: Tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt trâu) và mỡ động vật cũng liên quan đến tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú. Cách chế biến thịt ở nhiệt độ cao như nướng, chiên rán cũng tạo ra các hợp chất gây ung thư. Cũng như các loại thức ăn chế biến sẵn các loại thịt đỏ và mỡ cần hiểu biết về dịnh lượng an toàn trong khi sử dụng.
![]() |
Ăn nhiều rau xanh và trái cây giúp ngăn ngừa ung thư. |
Thực phẩm bẩn và ô nhiễm: Vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm vẫn còn nhiều bất cập tại Việt Nam. Thực phẩm nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh, kim loại nặng và các chất độc hại khác có thể gây tổn thương DNA và dẫn đến ung thư.
Chế độ ăn ít rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, nhiều người Việt Nam vẫn chưa có thói quen ăn đủ lượng rau xanh và trái cây cần thiết.
Lạm dụng rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia là một yếu tố nguy cơ quan trọng của nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư gan, ung thư miệng, ung thư thực quản, ung thư vú và ung thư đại trực tràng.
Thực phẩm lên men không đúng cách: Một số loại thực phẩm lên men truyền thống như dưa muối, cà muối nếu được chế biến không đúng cách có thể chứa nhiều nitrit, một chất có thể chuyển hóa thành nitrosamine, một chất gây ung thư.
Các loại thực phẩm cần tránh hoặc hạn chế: Xúc xích, thịt xông khói, đồ hộp, mì ăn liền, snack, nước ngọt có ga. Hạn chế ăn thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, đặc biệt là thịt chế biến ở nhiệt độ cao. Hạn chế sử dụng mỡ lợn, mỡ bò, thay vào đó nên sử dụng dầu thực vật. Thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ. Các món chiên, rán chứa nhiều chất béo chuyển hóa và các hợp chất gây ung thư. Rượu bia: Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia. Thực phẩm mốc hỏng: Tuyệt đối không ăn thực phẩm bị mốc hỏng.
Các loại Thực phẩm nên bổ sung: Ăn đa dạng các loại rau xanh và trái cây, đặc biệt là các loại rau họ cải (bông cải xanh, cải bắp, cải xoăn), các loại quả mọng (dâu tây, việt quất) và các loại rau củ quả màu cam (cà rốt, bí đỏ). Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, lúa mạch, ngô. Các loại đậu: Đậu nành, đậu đen, đậu xanh. Cá: Cá hồi, cá thu, cá trích chứa nhiều omega-3. Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt điều.
![]() |
Đường và thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý ác tính. |
Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng, giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, mỡ động vật, rượu bia. Lựa chọn thực phẩm tươi sạch, có nguồn gốc rõ ràng. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm. Duy trì cân nặng hợp lý và tập luyện thể dục thường xuyên. Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường là cách phòng chống ung thư hiệu quả.
Mối liên hệ giữa thực phẩm và bệnh ung thư là một vấn đề nghiêm trọng cần được quan tâm. Việc thay đổi thói quen ăn uống theo hướng lành mạnh, khoa học là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa ung thư và bảo vệ sức khỏe. Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của an toàn vệ sinh thực phẩm và lối sống lành mạnh. Việc kết hợp giữa chế độ ăn uống hợp lý, vận động thường xuyên và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư và nâng cao chất lượng cuộc sống./.