Làm dòng sông xanh trở lại là bài toán khó của thời đại

Trước khi đưa ra giải pháp, chúng ta cần hiểu rõ vấn đề. Tình trạng ô nhiễm sông ngòi ở nước ta đang ở mức báo động. Hàng ngày, hàng giờ, hàng triệu mét khối nước thải chưa qua xử lý từ sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp được xả thẳng ra các dòng sông. Rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa, chất rắn xây dựng, và các loại chất độc hại khác đang biến những "mạch máu" của đất nước thành những con "sông chết".

Nước ô nhiễm là nguồn lây lan các bệnh truyền nhiễm như tả, thương hàn, kiết lỵ. Lâu dài, các chất độc hại tích tụ trong nước ngấm vào cơ thể người qua nguồn nước sinh hoạt, cây trồng, vật nuôi, dẫn đến các bệnh nguy hiểm như ung thư, dị tật bẩm sinh. Điều đó ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe con người. Tác hại của ô nhiễm là vô cùng nghiêm trọng.

Các chất độc, kim loại nặng làm thay đổi thành phần hóa học của nước, gây ra hiện tượng tảo độc, làm chết hàng loạt cá, tôm và các loài thủy sinh khác. Sự đa dạng sinh học bị suy giảm nghiêm trọng, nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng. Một hệ sinh thái không con sự phong phú hiện ra.

Nước ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản. Nước tưới tiêu bị nhiễm bẩn khiến cây trồng còi cọc, giảm sản lượng. Ngành du lịch cũng chịu ảnh hưởng nặng nề khi các dòng sông, hồ bị biến thành bãi rác khổng lồ. Điều đó ảnh hưởng nặng đến nên kinh tế.

Để "mỗi dòng sông đều xanh", cần có những chính sách mạnh mẽ và quyết liệt từ cấp vĩ mô. Cần có những luật lệ, quy định chặt chẽ hơn về việc xử lý nước thải. Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình xử lý nước thải trước khi xả ra môi trường. Vi phạm sẽ bị xử phạt nặng, thậm chí đóng cửa. Một khung pháp lý hoàn thiện là bảo đảm cho chính sách được thực thi.

Chính phủ cần đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý nước thải tập trung tại các khu công nghiệp, thành phố lớn. Áp dụng công nghệ tiên tiến để xử lý triệt để nước thải sinh hoạt và công nghiệp. Đây là một khoản đầu tư khổng lồ nhưng mang lại lợi ích lâu dài cho cả xã hội và kinh tế. Đầu tư cơ sở hạ tầng là đầu tư cho tương lai.

Chính phủ nên có chính sách ưu đãi, hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng công nghệ sản xuất sạch, thân thiện với môi trường. Đồng thời, nghiên cứu và phát triển các giải pháp xử lý nước thải hiệu quả với chi phí hợp lý để phổ biến rộng rãi. Khuyến khích công nghệ xanh không chỉ là ước muốn mà phải là hiện thực. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh để đảm bảo họ tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường. Công khai danh sách các doanh nghiệp vi phạm để cộng đồng cùng giám sát.

Không ai có thể đứng ngoài cuộc trong công cuộc này. Mỗi hành động nhỏ của chúng ta đều có thể tạo nên sự thay đổi lớn. Rác thải nhựa là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ô nhiễm sông ngòi. Hãy hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần như ống hút, chai, túi nilon. Thay thế bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường như túi vải, bình thủy tinh, ống hút tre... Hãy tập thói quen phân loại rác thải tại gia đình thành rác hữu cơ, rác tái chế và rác không thể tái chế. Điều này giúp giảm áp lực lên hệ thống xử lý rác thải và ngăn rác thải đổ ra sông ngòi. Nước sạch là tài nguyên quý giá. Hãy sử dụng tiết kiệm, tránh lãng phí.

Hạn chế sử dụng các hóa chất tẩy rửa mạnh. Ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, dễ phân hủy sinh học để nước thải sinh hoạt không gây ô nhiễm. Sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Tuyệt đối không vứt rác, xác động vật, tàn thuốc lá hay bất cứ thứ gì xuống sông, hồ, ao, kênh rạch. Hãy vứt rác đúng nơi quy định.

Tích cực vận đông mọi cư dân tham gia các hoạt động cộng đồng, tang cường hiệu quả các chiến dịch dọn dẹp sông, hồ, kênh rạch tại địa phương. Những hoạt động như Hà Nội Xanh hay Sài Gòn Xanh đã lan tỏa tinh thần tích cực, thu hút hàng trăm bạn trẻ tham gia làm sạch sông Tô Lịch, kênh Ba Bò... Đó là những hành động thiết thực, tạo cảm hứng cho nhiều người khác.

Để thay đổi nhận thức và hành vi, cần có một chiến dịch giáo dục và truyền thông mạnh mẽ, lâu dài. Giáo dục về bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước cần được đưa vào chương trình học từ cấp tiểu học. Giúp các em học sinh hiểu được tầm quan trọng của việc này và hình thành thói quen sống xanh từ nhỏ.

Các phương tiện truyền thông cần thường xuyên đưa tin, phát sóng các phóng sự về thực trạng ô nhiễm và những tấm gương, mô hình bảo vệ môi trường hiệu quả. Tổ chức các cuộc thi, buổi hội thảo, triển lãm ảnh về chủ đề bảo vệ môi trường nước. Điều này sẽ thu hút sự quan tâm của công chúng và lan tỏa thông điệp một cách mạnh mẽ.

Để "mỗi dòng sông đều xanh" không phải là việc có thể làm trong một sớm một chiều. Đây là một cuộc chiến dài hơi, cần sự kiên trì, nỗ lực không ngừng nghỉ từ chính phủ, doanh nghiệp và mỗi cá nhân. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất ngay hôm nay để trả lại màu xanh cho những dòng sông, vì một tương lai trong lành cho chính chúng ta và các thế hệ mai sau./.