Ảnh minh họa

Mục tiêu cao cả bị đình trệ

Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư A3 ban đầu được phê duyệt đầu tư từ ngày 05/01/2009 với thời gian thực hiện dự kiến là 4 năm, chủ đầu tư là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Thuận (nay là Ban quản lý dự án nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng) tiếp nhận dự án từ Chi cục Phát triển Nông thôn. Mục tiêu cốt lõi của dự án là đầu tư xây dựng một khu dân cư mới với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, nhằm tạo quỹ đất tái định cư cho các hộ dân sinh sống trong vùng bị xói lở do biển xâm thực tại xã Chí Công và các khu vực lân cận. Ngoài ra, một phần đất cũng được dự kiến bán đấu giá để tạo nguồn vốn đầu tư lại cho kết cấu hạ tầng của Dự án.

Với tổng mức đầu tư được điều chỉnh lên 46,310 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ có mục tiêu , Dự án có tổng diện tích đất sử dụng là 151.546,60 m² và được quy hoạch thiết kế 390 lô đất. Qua kiểm tra, công tác phê duyệt chủ trương đầu tư, quy hoạch chi tiết, cũng như quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất của Dự án cơ bản được đánh giá là phù hợp với các quy định pháp luật tại thời điểm triển khai.

Nút thắt dai dẳng từ công tác bồi thường

Mặc dù được triển khai từ năm 2009, đến thời điểm Đoàn Thanh tra làm việc vào tháng 8/2025, Dự án vẫn bị chậm tiến độ nghiêm trọng, chủ yếu do vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Giai đoạn đầu, công tác thu hồi đất đã đạt được nhiều kết quả tích cực: 12/13 hộ dân đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ về đất và vật kiến trúc với tổng số tiền 880.427.789 đồng, đồng thời đã hoàn tất việc hỗ trợ di dời toàn bộ 487/487 ngôi mộ với tổng kinh phí 1.377.294.120 đồng. Điều này đã giúp Chủ đầu tư bàn giao được 138.544,5 m² đất để tổ chức thi công cơ bản các hạng mục hạ tầng kỹ thuật.

Tuy nhiên, Dự án vẫn còn tồn tại một "lỗ hổng" lớn: 8.524,5 m² đất của hộ bà Từ Thị Ngọc Chung (hộ bà Chung) chưa thực hiện được công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Theo kết quả kiểm tra, từ tháng 10/2019, hồ sơ của hộ bà Chung đã bị rà soát và hủy bỏ các quyết định thu hồi đất trước đó để thực hiện lại quy trình. Nhưng do sự thay đổi của lãnh đạo huyện qua các thời kỳ, cùng với việc hộ bà Chung không phối hợp, dẫn đến việc xét tính pháp lý về đất không thống nhất và không giải quyết dứt điểm được, kéo dài tình trạng chậm tiến độ của Dự án.

Vấn nạn lấn chiếm và quản lý lỏng lẻo

Dù hạ tầng kỹ thuật cơ bản đã hình thành, trên cơ sở đó, Dự án đã bố trí tái định cư cho 31 hộ dân (bao gồm 9 hộ tái định cư tại chỗ và 22 hộ có nguy cơ bị thiên tai theo mục tiêu Dự án). Tuy nhiên, công tác quản lý sau tái định cư cũng bộc lộ yếu kém.

Cụ thể, có 02 hộ dân (hộ bà Nguyễn Thị Bình và hộ bà Võ Thị Em) sau khi được bố trí tái định cư đã tự ý lấn chiếm, quây tôn, dựng công trình tạm đối với một số diện tích thuộc Dự án. Dù UBND huyện Tuy Phong đã ban hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính từ năm 2022 và UBND xã đã lập Tờ trình đề xuất cưỡng chế vào tháng 5/2025, nhưng đến thời điểm thanh tra, vụ việc vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Tình trạng lấn chiếm này cho thấy sự thiếu kiên quyết trong quản lý đất đai và trật tự xây dựng tại địa phương.

Ngoài ra, công tác quản lý các hạng mục đã thi công hoàn thành từ năm 2013 (khoảng 12 năm) cũng chưa được chú trọng, để xảy ra tình trạng đổ rác, vỏ sò... trên một số tuyến đường giao thông, gây ảnh hưởng đến môi trường và cảnh quan của khu dân cư mới.

Cần nhanh chóng để Dự án có thể được hoàn thành một cách đồng bộ và đưa vào sử dụng

Kết luận Thanh tra đã chỉ ra rằng, trong khi các quy định về đầu tư xây dựng, lựa chọn nhà thầu, thương thảo, ký kết hợp đồng cơ bản đã được thực hiện theo đúng quy định pháp luật , thì những vướng mắc lâu dài trong công tác giải phóng mặt bằng, cùng với những yếu kém trong quản lý đất đai và thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm sau đầu tư, chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc Dự án Khu dân cư A3 bị tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, và tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Để đảm bảo mục tiêu nhân văn ban đầu của Dự án là tái định cư cho người dân vùng biển xâm thực, các cơ quan chức năng và các đơn vị liên quan, cần khẩn trương có giải pháp dứt điểm để giải quyết tồn tại về bồi thường, hỗ trợ đối với người dân, đồng thời nhanh chóng thực hiện cưỡng chế, khắc phục hậu quả đối với các trường hợp lấn chiếm, để Dự án có thể được hoàn thành một cách đồng bộ và đưa vào sử dụng, phục vụ kịp thời nhu cầu an sinh xã hội tại địa phương./.