Hình ảnh Hồ Tà Đùng – được ví như “Vịnh Hạ Long trên cạn”

Rừng tự nhiên: Nền tảng cho phát triển bền vững

Theo số liệu hiện trạng năm 2024, Lâm Đồng hiện có 947.871,51 ha rừng tự nhiên, bao gồm rừng gỗ, rừng tre nứa và rừng hỗn giao. Đáng chú ý, diện tích rừng đã tăng thêm 18.266,51 ha so với năm 2014, một tín hiệu tích cực trong bối cảnh nhiều địa phương khác đang đối mặt với tình trạng suy giảm rừng.

Rừng Lâm Đồng không chỉ cung cấp gỗ và lâm sản ngoài gỗ, mà còn mang lại các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng như điều tiết nước, cung cấp năng lượng thủy điện, du lịch sinh thái, dịch vụ carbon và bảo vệ đa dạng sinh học. Về mặt xã hội, rừng góp phần cải thiện sinh kế cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sống phụ thuộc vào tài nguyên rừng.

Nỗ lực phục hồi và những thách thức

Trong nhiều năm qua, tỉnh đã triển khai đồng bộ các chính sách và chương trình lớn như Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam, Đề án trồng một tỷ cây xanh, Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững… Nhờ đó, chất lượng rừng từng bước được nâng cao. Tuy nhiên, công tác phục hồi rừng vẫn còn nhiều khó khăn: tình trạng lấn chiếm đất rừng để canh tác; hạn chế về nguồn vốn cho các hoạt động lâm sinh; phương thức phục hồi còn đơn điệu, chưa bao quát toàn bộ hệ sinh thái; tình trạng khai thác gỗ trái phép và cháy rừng vẫn xảy ra.

Lâm Đồng kiến nghị cần rà soát, quy hoạch cụ thể diện tích rừng suy thoái để ưu tiên phục hồi, đồng thời mở rộng chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng và dịch vụ carbon, qua đó huy động sự tham gia của doanh nghiệp và cộng đồng.

Đất ngập nước: Bảo tồn “Vịnh Hạ Long trên cạn”

Song song với rừng, hệ sinh thái đất ngập nước cũng được tỉnh chú trọng. Đại diện tiêu biểu là Hồ Tà Đùng – được ví như “Vịnh Hạ Long trên cạn” – với vai trò quan trọng trong điều tiết nguồn nước, sản xuất, sinh hoạt, thủy điện và phát triển du lịch sinh thái. Đây cũng là nơi cư trú của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Bên cạnh đó, Hồ Biển Lạc từng là một trong những vùng đất ngập nước quan trọng, nhưng nay đang đối mặt với nguy cơ suy thoái nghiêm trọng do diện tích lòng hồ thu hẹp, nguồn lợi thủy sản suy giảm và ô nhiễm gia tăng.

Nguyên nhân chính xuất phát từ khai thác thủy sản quá mức, sự xâm nhập của loài ngoại lai, phát triển kinh tế thiếu kiểm soát và hoạt động du lịch tự phát. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có biện pháp phục hồi toàn diện.

Giải pháp cho tương lai

Để khắc phục, Lâm Đồng đề xuất các nhóm giải pháp: xây dựng cơ sở dữ liệu về hệ sinh thái thủy sinh, triển khai chương trình tái tạo nguồn lợi thủy sản, cải thiện môi trường nước, nghiên cứu phát triển sinh kế bền vững cho người dân, đồng thời kết hợp du lịch sinh thái với bảo tồn tại Hồ Tà Đùng.

Kỳ vọng đến năm 2030

Việc Lâm Đồng chủ động đề xuất các nhiệm vụ cụ thể cho Chương trình quốc gia về phục hồi hệ sinh thái đến năm 2030 cho thấy sự nghiêm túc và trách nhiệm trong công tác bảo tồn thiên nhiên. Dù còn nhiều thách thức về nguồn lực và quản lý, song với sự đồng thuận từ Trung ương đến địa phương và việc huy động hiệu quả các nguồn vốn xã hội hóa, tỉnh kỳ vọng sẽ bảo vệ và phát triển bền vững những “lá phổi xanh” cùng các vùng đất ngập nước quý giá, góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân./.