Thứ ba 15/07/2025 03:25Thứ ba 15/07/2025 03:25 Hotline: 0326.050.977Hotline: 0326.050.977 Email: toasoan@tapchihuucovietnam.vnEmail: [email protected]

Tag

Kiến thức nhà nông

Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực

Tăng
aa
Giảm
Chia sẻ Facebook
Bình luận
In bài viết
Những năm gần đây, sản xuất nông nghiệp hữu cơ được nói nhiều, tuyên truyền nhiều trong các hội nghị, hội thảo, trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nhưng, hiểu thế nào là nông nghiệp hữu cơ và nên chọn phương án sản xuất nào có lợi hơn trong điều kiện sản xuất hiện nay đang là vấn đề được quan tâm.
Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực
Nông nghiệp hữu cơ đang ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm, song cần có cách tiếp cận phù hợp trong điều kiện cụ thể hiện nay của nước ta - Ảnh: Thái Anh.

Phân biệt rõ nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp an toàn

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ là một trong những phương thức canh tác cho ra các sản phẩm sạch, an toàn với ưu điểm vượt trội là thân thiện với môi trường. Có nhiều ý kiến cho rằng, sản xuất nông nghiệp hữu cơ chỉ đơn thuần là không sử dụng hoá chất (phân bón hoá học, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trường…) trong sản xuất nông nghiệp để cho sản phẩm an toàn. Cách hiểu này là không toàn diện, vì không hiểu rõ, hiểu không đầy đủ những điều kiện để sản xuất nông nghiệp hữu cơ ngoài yếu tố không sử dụng hoá chất. Ở đây có sự nhầm lẫn giữa phương thức sản xuất nông nghiệp hữu cơ với phương thức sản xuất nông nghiệp an toàn. Bởi vì trong các quy trình sản xuất nông nghiệp an toàn vẫn được phép sử dụng hoá chất (phân hoá học, thuốc bảo vệ thực vật…) với một liều lượng hợp lý trong phạm vi tiêu chuẩn cho phép mà không gây ra ảnh hưởng đến môi trường.

Thực trạng hiện nay về vệ sinh an toàn thực phẩm đang ở tình trạng báo động và là một thách thức lớn đối với đất nước. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã có chủ trương đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp an toàn. Nhưng, cũng có những ý kiến và quan điểm lại coi nông nghiệp hữu cơ gần như là biện pháp duy nhất để giải quyết vấn đề an toàn thực phẩm, từ đó đưa ra chủ trương đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp hữu cơ một cách chưa hợp lý.

Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực
Một trong những khó khăn nhất khi phát triển nông nghiệp hữu cơ đó là chi phí cao, giá thành sản phẩm quá cao. Ảnh: Hoàng Trọng.

Trường hợp này có thể có sự nhầm lẫn giữa nông nghiệp hữu cơ và sản xuất nông nghiệp an toàn mà không biết rằng sản xuất nông nghiệp hữu cơ phải đảm bảo các điều kiện rất nghiêm ngặt đã được quy định như đất canh tác không có kim loại nặng hoặc kim loại nặng dưới ngưỡng cho phép; đất canh tác chưa kinh qua sử dụng phân hoá học. Nếu đã bón phân hoá học thì phải có 3 năm chuyển đổi, tức là 3 năm đó liên tục không được bón bất kỳ một loại phân hoá học nào và các loại hoá chất khác, như thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng, chất bảo quản… Khu vực canh tác nông nghiệp hữu cơ phải được cách ly nguồn nước bẩn, nước ô nhiễm, nhất là ô nhiễm do sử dụng hoá chất bảo vệ thực vật và các nguồn nước bẩn khác...Thực hiện đúng các điều kiện như nói ở trên thì sản phẩm được sản xuất ra mới được gọi là sản phẩm hữu cơ.

Hai phương thức sản xuất có “chung sống hòa bình”

Thực tiễn sản xuất trên thế giới và cả trong nước đều cho thấy, năng suất các loại cây trồng của phương thức canh tác nông nghiệp hữu cơ giảm trên dưới 30%, điều này hoàn toàn có cơ sở khoa học về sinh lý dinh dưỡng cây trồng. Bởi mỗi loại cây trồng đều có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau về khối lượng và tỉ lệ các thành phần đạm, lân, kali (N,P,K). Ví dụ: Để có 1 tấn lúa, cây lúa lấy đi từ đất và phân bón khoảng 18kg N, 3 - 4kg lân (P2O5) và 18 - 20kg Kali (K20). Với cây mía, để có năng suất 60 tấn/ha, cây mía lấy đi từ đất và phân bón 96kg N, 37kg lân (P205) và 115kg Kali (K20)…

Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực
Phải coi trọng phát triển nông nghiệp hữu cơ và NN an toàn trong chiến lược an ninh lương thực quốc gia. Ảnh: TL.

Hãy thử tính hàm lượng đạm, lân, kali (N,P,K) có trong 1 tấn phân hữu cơ, rồi cộng với hàm lượng N,P,K trên 1 tấn sản phẩm cây trồng sẽ thấy có sự chênh lệch, thiếu hụt rất lớn so với nhu cầu dinh dưỡng cây trồng cần có. Nếu bón bổ sung một lượng N,P,K thiếu ấy bằng phân hữu cơ là không khả thi, vì sẽ cần một khối lượng phân hữu cơ rất lớn do hàm lượng N,P,K trong phân hữu cơ thấp và được phân giải chậm, nên không thể đáp ứng được yêu cầu về khối lượng dinh dưỡng theo nhu cầu của cây trồng. Mặt khác, tỉ lệ N,P,K trong phân hữu cơ không thể phù hợp với tỉ lệ N,P,K mà nhu cầu cây trồng cần có. Đó là nguyên nhân cơ bản làm cho phương thức sản xuất nông nghiệp hữu cơ giảm năng suất trên dưới 30%.

Vấn đề nữa, do năng suất cây trồng giảm như vậy, cộng với chi phí khác gia tăng nên giá thành của sản phẩm hữu cơ tăng lên khoảng 2 – 3 lần, dẫn đến giá bán tăng cao gấp 3 – 4 lần hoặc hơn nữa so với sản phẩm cùng loại trên thị trường tự do. Câu hỏi đang đặt ra khi nói đến phát triển nông nghiệp hữu cơ là trong điều kiện đất hẹp người đông, dân số tăng bình quân hàng năm khoảng 1,05% thì việc phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ cả hiện nay và lâu dài liệu có đảm bảo an ninh lương thực được không? Từ đó chúng ta chọn phương thức canh tác năng suất cao và không ảnh hưởng đến môi trường (sản xuất nông nghiệp an toàn, theo các tiêu chuẩn GAP…) hay chọn phương thức canh tác nông nghiệp hữu cơ năng suất cây trồng giảm trên dưới 30%. Đây không phải bàn lùi mà là nhìn thẳng vào thực tế.

Thực chất, phương thức sản xuất nông nghiệp hữu cơ chỉ là một phân khúc trong sản xuất nông nghiệp an toàn. Từ đó, theo người viết bài này, chúng ta không nên quá coi trọng phát triển nông nghiệp hữu cơ và không thể coi trọng nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực quốc gia. Đặc biệt cần lưu ý rằng, nước ta là nước đang phát triển, mức thu nhập theo đầu người còn thấp so với một số nước trong khu vực ASEAN và kém xa so với các nước phát triển.

Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực
Sản phẩm đạt các điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn là cách tiếp cận phù hợp hơn với nhu cầu của đại bộ phận người dân hiện nay. Ảnh: TL.

Hiện tại, phương thức sản xuất nông nghiệp an toàn đã và đang được các địa phương trong cả nước triển khai thực hiện, sản phẩm làm ra tuy có giá bán cao hơn một ít, nhưng với mức sống hiện nay của đại đa số người dân nước ta là có thể chấp nhận được. Trong khi đó, sản phẩm của phương thức canh tác nông nghiệp hữu cơ có giá bán cao hơn giá thị trường 3 - 4 lần thì chắc chắn sẽ không phù hợp với hầu hết người tiêu dùng hiện nay, mà chỉ phục vụ được cho một số ít người có thu nhập cao mà thôi. Nhưng thực tế cũng ghi nhận rằng sản phẩm hữu cơ vẫn được ưa chuộng và người dùng vẫn tăng.

Tiếp cận thế nào với nông nghiệp hữu cơ

Nông nghiệp hữu cơ là một phương thức canh tác cho ra sản phẩm an toàn và thân thiện với môi trường. Nhưng, phương thức canh tác này cũng chỉ là một phần trong sản xuất nông nghiệp chất lượng cao. Vì vậy, chúng ta không nên tuyệt đối coi chỉ có sản phẩm nông nghiệp hữu cơ mới là an toàn và sạch. Nói như vậy, không có nghĩa là không ủng hộ, không tuyên truyền chủ trương phát triển nông nghiệp hữu cơ. Từ thực tế đó, chúng ta cần có cách tiếp cận phù hợp trong việc phát triển nông nghiệp hữu cơ hiện nay:

Sống chung giữa nông nghiệp an toàn và nông nghiệp hữu cơ trong chiến lược an ninh lương thực
Phát triển nông nghiệp hữu cơ là xu hướng chung của thế giới cần ủng hộ, song không nên tuyệt đối hóa rằng chỉ có nông sản hữu cơ mới đảm bảo an toàn. Ảnh: Đào Thanh.

Một: Trong thời điểm hiện nay, chỉ nên làm nông nghiệp hữu cơ theo đơn đặt hàng hoặc các hợp đồng với nước ngoài hoặc các doanh nghiệp trong nước để tránh tình trạng sản xuất theo phong trào, theo tuyên truyền chung chung, đến khi sản phẩm hữu cơ làm ra giá thành cao, bán ra thị trường giá cao không cạnh tranh sẽ gây thiệt hại cho nông dân. Riêng đối với tất cả các loại cây dược liệu, bắt buộc phải sản xuất theo tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ.

Hai: Vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở tất cả các địa phương nếu có, phải được quy hoạch riêng để không bị ảnh hưởng do sử dụng nguồn nước bẩn, phân bón hoá học, thuốc trừ sâu bệnh… trong quá trình sản xuất đan xen về ranh giới giữa các phương thức sản xuất khác nhau.

Ba: Những người tham gia sản xuất nông nghiệp hữu cơ phải được tập huấn quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ đầy đủ và trong quá trình sản xuất phải có cơ quan giám sát có uy tín thì mới được cấp giấy chứng nhận sản phẩm nông nghiệp hữu cơ./.

Bài liên quan

CÁC TIN BÀI KHÁC

Chè Shan Tuyết Khau Mút - Giấc mơ xanh giữa đại ngàn Tuyên Quang

Chè Shan Tuyết Khau Mút - Giấc mơ xanh giữa đại ngàn Tuyên Quang

Trong nhiều thập kỷ qua, nền nông nghiệp đã chứng kiến sự "bùng phát" của việc sử dụng hóa chất trong sản xuất, đặc biệt là thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học. Ban đầu, đó là giải pháp nhanh chóng và hiệu quả để nâng cao năng suất, bảo vệ mùa màng trước sâu bệnh. Tuy nhiên, việc lạm dụng và thiếu kiểm soát các loại hóa chất này đã để lại hậu quả nghiêm trọng khiến đất đai ngày càng bạc màu, hệ sinh thái bị xáo trộn, những vi sinh vật có ích trong đất bị tiêu diệt, thiên địch bị phá vỡ khiến sâu bệnh tái phát ngày càng khó kiểm soát.
Bài cuối: Phát triển nông nghiệp sạch gắn với xây dựng nông thôn mới, hướng đi bền vững ở Minh Tân

Bài cuối: Phát triển nông nghiệp sạch gắn với xây dựng nông thôn mới, hướng đi bền vững ở Minh Tân

Minh Tân một xã, thuộc huyện Kiến Xương nằm ở phía Đông Nam tỉnh Thái Bình, từ lâu đã được biết đến là vùng đất nông nghiệp trù phú với những cánh đồng lúa bạt ngàn và nguồn lợi thủy sản đa dạng từ sông, hồ, ao, đầm. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu về thực phẩm an toàn ngày càng tăng, Kiến Xương đang tập trung vào việc phát triển mô hình nông nghiệp sạch và song hành cùng đó là xây dựng nông thôn mới, nhằm mang lại cuộc sống sung túc và bền vững hơn cho người dân. Đây là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội.
Nới rộng "cửa" vốn: Hợp tác xã và liên hiệp Hợp tác xã được vay đến 5 tỷ đồng

Nới rộng "cửa" vốn: Hợp tác xã và liên hiệp Hợp tác xã được vay đến 5 tỷ đồng

Khu vực kinh tế tập thể, với hạt nhân là các hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã, từ lâu đã được xác định là thành phần kinh tế quan trọng, góp phần không nhỏ vào sự phát triển nông nghiệp, nông thôn và kinh tế - xã hội của đất nước. Với việc Nghị định 156/2025/NĐ-CP chính thức cho phép hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã được các tổ chức tín dụng xem xét cho vay không có tài sản đảm bảo tối đa đến 5 tỷ đồng, hứa hẹn tạo cú hích mạnh mẽ cho sự phát triển của mô hình kinh tế này
Xây dựng chuỗi giá trị liên kết: Bài học phát triển thị trường nông sản ở Xín Mần

Xây dựng chuỗi giá trị liên kết: Bài học phát triển thị trường nông sản ở Xín Mần

Xín Mần, mảnh đất biên cương Hà Giang (nay là tỉnh Tuyên Quang) , đang chứng kiến sự đổi thay mạnh mẽ nhờ hướng đi đúng đắn trong phát triển nông nghiệp. Bằng việc xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ "2 nhà" nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp, nhiều nông sản đặc trưng của huyện đã vượt qua biên giới, khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.
Thiên đường Hữu cơ Eifel: Nơi đất mẹ được trân trọng

Thiên đường Hữu cơ Eifel: Nơi đất mẹ được trân trọng

Ẩn mình giữa những ngọn đồi xanh mướt và những khu rừng rậm rạp của vùng núi Eifel phía tây nước Đức, một phong trào nông nghiệp lặng lẽ nhưng mạnh mẽ đã bén rễ và nở rộ. Nơi đây không chỉ là một vùng đất với vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ mà còn là một hình mẫu tiêu biểu cho sự phát triển nông nghiệp hữu cơ bền vững, nơi mà đất màu được xem như một kho báu vô giá và được chăm sóc bằng tất cả sự tận tâm.
Theo dấu chân những người làm lúa sạch - Bài 4: Nơi hội tụ lúa, rươi, cua, cáy ở Minh Tân

Theo dấu chân những người làm lúa sạch - Bài 4: Nơi hội tụ lúa, rươi, cua, cáy ở Minh Tân

Thái Bình, mảnh đất được mệnh danh là "quê lúa" của Việt Nam, luôn ẩn chứa những câu chuyện thú vị về nông nghiệp và văn hóa địa phương. Nằm trong lòng tỉnh Thái Bình, Hợp tác xã Nông nghiệp Minh Tân thuộc huyện Kiến Xương là một ví dụ điển hình cho sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và đổi mới, nơi những sản vật đặc trưng như lúa, rươi, cua và cáy đã trở thành niềm tự hào của người dân và là nguồn sống bền vững.
Ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại trong sản xuất sản phẩm nông nghiệp

Ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại trong sản xuất sản phẩm nông nghiệp

Ngành nông nghiệp Việt Nam cần chuyển đổi mạnh mẽ trong bối cảnh đảm bảo an ninh lương thực, biến đổi khí hậu và hội nhập quốc tế.
Nông nghiệp trước thuế quan mới: Thách thức và cơ hội chuyển mình

Nông nghiệp trước thuế quan mới: Thách thức và cơ hội chuyển mình

Ngành nông nghiệp Việt Nam, trụ cột kinh tế và nguồn sống của hàng triệu người dân, đang đứng trước những biến động sâu sắc từ các chính sách thuế quan mới trên toàn cầu. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, sự thay đổi trong chính sách thuế của các quốc gia, đặc biệt là các đối tác thương mại lớn, tạo ra cả thách thức lẫn cơ hội để ngành nông nghiệp nước nhà tái cấu trúc và phát triển bền vững hơn.
Bài 3: Người "thổi lửa" cho nông nghiệp sạch ở Minh Tân

Bài 3: Người "thổi lửa" cho nông nghiệp sạch ở Minh Tân

Ở một vùng đất nông nghiệp trù phú như Kiến Xương, Thái Bình, nơi những cánh đồng lúa xanh mướt trải dài nơi có cửa sông mặn lợ với những đặc sản độc đáo như rươi, cua, cáy đã đi vào tiềm thức người dân, câu chuyện về Hoàng Văn Ba, nông dân ở Hợp tác xã Nông nghiệp Minh Tân, là một điển hình sống động cho tinh thần đổi mới, dám nghĩ dám làm.
Tập huấn nâng cao năng lực quản lý và kết nối thị trường cho nông dân

Tập huấn nâng cao năng lực quản lý và kết nối thị trường cho nông dân

Từ ngày 26–28/6/2025, tại Ba Bể, Bắc Kạn, Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA) đã tổ chức lớp tập huấn nâng cao năng lực cho hơn 30 học viên là nông dân nòng cốt, cán bộ địa phương, cán bộ Hội Nông dân xã/huyện, cán bộ Vườn Quốc gia Ba Bể và đại diện hợp tác xã đến từ 4 xã: Cao Thượng, Thượng Giáo, Quảng Khê và Khang Ninh.
Tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ Hà Tĩnh

Tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ Hà Tĩnh

Ngày 27/6/2025, Liên minh HTX tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Diễn đàn “Nâng cao hiệu quả sản xuất Nông nghiệp hữu cơ và kết nối tiêu thụ sản phẩm cho các Hợp tác xã”.
Theo dấu chân những người làm lúa sạch - Bài 1: Từ bản hợp đồng "3 nhà" liên kết tạo giá trị

Theo dấu chân những người làm lúa sạch - Bài 1: Từ bản hợp đồng "3 nhà" liên kết tạo giá trị

Trong khi ngành nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng bền vững, an toàn và nâng cao giá trị, mô hình liên kết sản xuất giữa nhà khoa học, doanh nghiệp và người nông dân đóng vai trò rất quan trọng. Thực ra mô hình này đã được nói đến từ lâu, tuy nhiên mỗi nơi mỗi khác, mỗi thời mỗi khác, để mô hình thực sự hiệu quả đòi hỏi đột phá cả lý luận và thực tiễn.
XEM THÊM
Based on MasterCMS Ultimate Edition 2024 v2.9
Quay về đầu trang
Giao diện máy tính