Ảnh minh họa.

Vì sao linh hoạt thích ứng và đổi mới sáng tạo là bài học then chốt? Năm 2024 cho thấy rõ ràng rằng môi trường kinh doanh nông nghiệp ngày càng biến động và khó đoán. Biến đổi khí hậu với những hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, lũ lụt, xâm nhập mặn diễn ra thường xuyên hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp. Thị trường thế giới cũng chứng kiến nhiều biến động do tình hình kinh tế, chính trị phức tạp, tác động đến giá cả và nhu cầu tiêu dùng nông sản. Cạnh tranh từ các nước xuất khẩu nông sản khác ngày càng gay gắt, đòi hỏi Việt Nam phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh.

Trong bối cảnh đó, sự linh hoạt thích ứng là yếu tố sống còn để ngành nông nghiệp có thể vượt qua khó khăn và tận dụng cơ hội. Nông dân, doanh nghiệp và các nhà quản lý cần phải: Chủ động dự báo và ứng phó với biến đổi khí hậu: Áp dụng các biện pháp canh tác thích ứng, lựa chọn giống cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện thời tiết từng vùng, đầu tư vào hệ thống thủy lợi và phòng chống thiên tai. Nhanh chóng thích ứng với biến động thị trường: Theo dõi sát sao tình hình thị trường, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu, linh hoạt điều chỉnh kế hoạch sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường. Tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế: Nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế, vượt qua các rào cản thương mại.

Bên cạnh sự linh hoạt thích ứng, đổi mới sáng tạo là động lực quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam. Đổi mới sáng tạo cần được thực hiện trên nhiều lĩnh vực:

Khoa học công nghệ: Ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, từ khâu giống, canh tác đến chế biến và bảo quản, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch. Ví dụ, áp dụng công nghệ sinh học để tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, hoặc ứng dụng công nghệ thông tin và tự động hóa vào quản lý và giám sát quá trình sản xuất.

Phương thức sản xuất: Chuyển đổi sang các phương thức sản xuất tiên tiến, bền vững như nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, giúp giảm thiểu tác động đến môi trường và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm. Quản lý và tổ chức sản xuất: Xây dựng các mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, hợp tác xã kiểu mới, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và tăng cường sức cạnh tranh cho nông dân và doanh nghiệp. Thị trường và thương mại: Đổi mới phương thức tiếp cận thị trường, xây dựng thương hiệu, áp dụng thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm.

Thành công của ngành rau quả trong năm 2024 là một minh chứng rõ ràng cho bài học về linh hoạt thích ứng và đổi mới sáng tạo. Ngành đã chủ động tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu sang các thị trường mới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, đồng thời nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường này. Việc áp dụng các công nghệ tiên tiến vào sản xuất, chế biến và bảo quản cũng giúp nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của rau quả Việt Nam.

Ngược lại, một số ngành hàng khác gặp khó khăn do chưa kịp thích ứng với biến động thị trường hoặc chưa đầu tư đủ vào đổi mới công nghệ. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc liên tục học hỏi, đổi mới và thích ứng để duy trì và phát triển trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Bài học quan trọng nhất về nông nghiệp Việt Nam năm 2024 không chỉ là những con số tăng trưởng xuất khẩu, mà là sự nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của linh hoạt thích ứng và đổi mới sáng tạo. Đây là chìa khóa để ngành nông nghiệp có thể vượt qua những thách thức, tận dụng cơ hội và phát triển bền vững trong tương lai. Để thực hiện được điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, nhà khoa học và người nông dân, cùng nhau xây dựng một nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, hiệu quả và bền vững./.