![]() |
| Gian hàng OCOP được khách hàng quan tâm tại hội chợ mùa thu 2025 |
Không cầu kỳ, không phô trương, bánh chả mang đến cảm giác thân thuộc, khiến người ta dễ dàng nhớ về những ngày xưa cũ, khi mỗi dịp lễ Tết hay mùa thu về, trên các nếp nhà Hà Nội lại ngào ngạt hương bánh mới nướng. Bánh chả có nguồn gốc từ những gia đình Tràng An xưa, nơi mà việc làm bánh không chỉ để ăn mà còn là một sự thể hiện nếp sống thanh lịch. Mỗi chiếc bánh chả nhỏ như lòng bàn tay, nhưng quy trình chế biến lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo.
Nhân bánh thường gồm mỡ phần, mứt bí, lạp xưởng hoặc chút hương lá chanh thái chỉ, tất cả được trộn đều với đường và rượu nhẹ để tạo nên mùi thơm đặc trưng. Lớp vỏ bánh lại càng công phu hơn: làm từ bột mì trộn với chút mỡ và nước, nhào nặn, cán mỏng, cuộn đều tay để tạo ra các lớp vỏ giòn rụm khi nướng. Nét tài hoa của người làm bánh nằm ở chính sự cân đối giữa nhân và vỏ, giữa độ ngọt và độ béo, giữa mùi thơm của lá chanh và hương nướng lửa vừa.
Khi nướng, bánh chả lan tỏa mùi thơm rất riêng, không lẫn với bất kỳ loại bánh nào. Trong hương thơm ấy là mùi của những nguyên liệu quen thuộc, mùi của bếp nhà, mùi của những ký ức thân thương. Người Hà Nội thường nói vui: “Bánh chả chín là biết cả xóm”, bởi chỉ cần nướng một mẻ bánh, cả khoảng sân nhỏ đã rộn lên hương ngọt, quyện với gió mùa thu se lạnh, gợi cảm giác rất đỗi bình yên.
Ngày nay, nhiều người biết đến bánh chả như một thức quà thường xuất hiện trong dịp Tết Trung thu, đi cùng với bánh nướng, bánh dẻo. Nhưng thực tế, xưa kia bánh chả không chỉ giới hạn trong mùa trung thu mà là món ăn vặt quanh năm. Mỗi gia đình lại có một bí quyết riêng, tạo nên những sắc thái khác nhau của bánh. Có nhà làm bánh thiên về vị ngọt thanh, có nhà lại thích bánh béo, mềm và đậm hương lá chanh. Nhiều cụ già Hà Nội vẫn tự tin rằng chỉ cần nếm qua một miếng bánh chả là có thể nhận ra người làm bánh thuộc khu phố nào, bởi mỗi vùng lại giữ một cách pha trộn hương vị đặc trưng.
Dù vậy, theo thời gian, nhiều công đoạn làm bánh truyền thống đã thay đổi để phù hợp với nhịp sống hiện đại. Các cơ sở làm bánh ở phố cổ như Hàng Đường, Hàng Than, Hàng Bạc hay những làng nghề ngoại thành vẫn cố gắng giữ nguyên hương vị cổ truyền, đồng thời cải tiến bao bì, chất lượng để tiện bảo quản và xuất khẩu. Bánh chả ngày nay có thể đóng túi, đóng hộp, trở thành món quà du lịch mang dấu ấn văn hóa Hà Nội. Đối với du khách, việc mang về một hộp bánh chả giống như đang mang về một phần hồn Hà Nội - giản dị nhưng đằm sâu.
Không chỉ là món ăn, bánh chả còn là biểu tượng của nếp sống gia đình Việt. Vào mỗi dịp Tết, mỗi ngôi nhà thường chuẩn bị một khay bánh kẹo, và bánh chả gần như không bao giờ thiếu. Khi khách đến, chủ nhà thường mời tách trà nóng cùng vài chiếc bánh chả nhỏ, vừa đủ để nhâm nhi. Trong câu chuyện ấy, người ta nói về gia đình, về công việc, về những việc làng việc xóm. Hương vị bánh chả cứ thế đi vào đời sống người Hà Nội một cách tự nhiên và bền bỉ.
Điều khiến nhiều người say mê bánh chả chính là sự cân đối hài hòa trong từng thành phần. Không quá ngọt, không quá béo, không quá cứng cũng không quá mềm – bánh chả đạt đến sự “hài hòa” mà ít loại bánh truyền thống nào có được. Lớp vỏ giòn tan, nhân thơm lừng, kết hợp vị lá chanh thoang thoảng tạo nên cảm giác vừa quen vừa lạ. Đặc biệt, bánh chả không gây ngán, có thể ăn 2–3 chiếc liền mà vẫn thấy thơm miệng. Chính sự dụng công trong từng chi tiết như thế đã giúp món bánh này tồn tại và được yêu thích suốt nhiều thập kỷ.
Ở Hà Nội hôm nay, giữa những cửa hàng hiện đại và những món ăn mới du nhập, bánh chả vẫn giữ được vị trí riêng. Tại các chợ truyền thống, các tiệm bánh cổ truyền và đặc biệt trong lòng người dân Thủ đô, bánh chả không chỉ là món quà mà còn là cầu nối ký ức. Những người con xa quê mỗi khi trở lại Hà Nội thường mua vài hộp bánh chả mang đi để tìm lại hương vị xưa. Có người còn cho rằng bánh chả giống như “hộp thời gian”, chỉ cần mở hộp bánh là toàn bộ ký ức về Hà Nội lại ùa về.
Giữ gìn hương vị bánh chả Hà Nội không chỉ là bảo tồn một món ăn mà còn là lưu giữ một nếp văn hóa. Bởi món bánh ấy chứa đựng tinh thần của người Hà Nội: tinh tế, tỉ mỉ, nhẹ nhàng nhưng sâu lắng. Trong thời đại phát triển mạnh mẽ, việc trân trọng những giá trị truyền thống càng trở nên quan trọng hơn. Bánh chả vì thế không chỉ là hương vị của quá khứ mà còn là biểu tượng văn hóa đáng được tôn vinh và gìn giữ cho các thế hệ sau./.