Vườn sầu riêng của hộ anh Nguyễn Công Điềm canh tác theo mô hình hữu cơ nhìn từ trên cao.

Tiên phong mở đường canh tác “cây tỷ đô” chuyển hướng hữu cơ

Giữa cái nắng dịu mát của khí tiết trời Tây Nguyên trung tuần tháng 8, dẫn chúng tôi tới những vườn sầu riêng xanh mướt, trĩu quả đang chuẩn bị vào vụ thu hoạch của các hộ gia đình tham gia HTX Dịch vụ Nông nghiệp Sạch, ông Mai Đình Thọ, hồ hởi kể lại những câu chuyện khi ông cùng các thành viên bắt đầu “bập bẹ” canh tác loại cây tỷ đô chuyển đổi theo mô hình hữu cơ bền vững. Đây là một hình thức canh tác xa lạ so với cách chăm cây sầu riêng truyền thống của người dân vùng thủ phủ cây tỷ đô. “Sau khi tôi nghỉ hưu cũng là lúc tôi bắt tay ngay vào thành lập HTX.

Lúc đầu HTX chỉ có 12 nông hộ tham gia bởi người dân còn chưa hiểu nhiều về cách chăm sóc vườn sầu riêng theo hướng hữu cơ. Họ chưa dám theo đổi thói quen canh tác, bởi giá trị kinh tế cây sầu riêng mang lại cho các nông hộ là khá lớn. Khi chuyển đổi kĩ thuật chăm sóc từ vô cơ sang hữu cơ đó là một sự đánh đổi, người dân phải chấp nhận rủi ro về mất mùa, mất giá. Tuy nhiên, một số hộ đã dám làm, dám hy sinh để có những “cánh chim đầu đàn” đưa quy trình sản xuất lan tỏa và nhân rộng mô hình hữu cơ cho cộng đồng người trồng cây sầu riêng.” ông Thọ chia sẻ.

Ông Mai Đình Thọ (bên phải) trao đổi, chia sẻ về tính "ưu việt" khi nông dân thay đổi tư duy canh tác sang hướng hữu cơ.

Theo ông Mai Đình Thọ, với lối canh tác vô cơ truyền thống người nông dân phụ thuộc rất nhiều vào các loại phân bón, thuốc hóa học độc hại để chăm sóc vườn cây. Người dân hàng ngày phải tiếp xúc với các loại chất độc hóa học sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, chất đất và chất lượng của sản phẩm sầu riêng khi đưa ra thị trường. Tuy nhiên, người dân canh tác sầu riêng theo hướng hữu cơ sẽ thay đổi, trái ngược hoàn toàn với quy trình canh tác truyền thống.

Dẫn chúng tôi vào thăm khu vườn canh tác chuyển đổi hữu cơ hơn 3 năm nay của hộ gia đình anh Nguyễn Công Điềm (dân tộc Tày, thôn Thanh Xuân, xã Ea Knuếch), ông Thọ phấn khởi khoe, đây là một trong những cánh chim đầu đàn, đã đồng hành với HTX từ khi mới thành lập.

Anh Nguyễn Công Điềm, phấn khởi bên những quả sầu riêng "sạch" chuẩn bị thu hoạch.

Tiếp tục câu chuyện, anh Nguyễn Công Điềm chia sẻ: Gia đình chuyển từ tỉnh Cao Bằng vào vùng đất Ea Knuếch từ những năm 1990. Thổ nhưỡng khu vườn đang canh tác không được tốt so với các vùng đất khác của huyện Krông Pắk (cũ) và gia đình cũng đã trồng rất nhiều loại cây như: Bắp, lúa, cà phê… nhưng không mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đến năm 2014 gia đình mới chuyển sang trồng và chăm sóc gần 2ha sầu riêng. “Trước đây gia đình tôi chăm sầu riêng chủ yếu sử dụng các loại phân bón, thuốc hóa học. Việc phải thường xuyên tiếp xúc, hít thở mùi thuốc hóa học đã làm cho sức khỏe của tôi, cũng như các thành viên trong gia đình ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, đến năm 2022 được tiếp xúc, làm việc với anh Mai Đình Thọ thì tôi đã quyết tâm đồng hành để vào HTX, với mong muốn thay đổi môi trường sống, sức khỏe cho bản thân, gia đình và trên hết là mang lại những sản phẩm sầu riêng sạch ra thị trường. Khi chuyển sang chăm sóc cây sầu riêng theo mô hình canh tác hữu cơ tôi gặp rất nhiều khó khăn, bởi phải bỏ đi tất cả những lề thói canh tác cũ. Để cải tạo đất, anh Điềm đã sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh được Công ty Cổ phần Đầu tư Tiến Đông sản xuất tại Cụm Công nghiệp Hoàng Xá, huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ theo công nghệ của Mỹ và được chuyển giao qua công ty Bioway organic Đài Loan. Việc sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh Tiến Đông đã góp phần duy trì năng suất, chất lượng giảm được các nguy cơ về dư lượng kim loại nặng đối với sản phẩm sầu riêng.

Sau 3 năm triển khai, áp dụng các biện pháp hữu cơ hiệu quả mang lại theo bản thân tôi là rất tốt. Với 200 cây sầu riêng đang vào thu hoạch, cho năng suất từ 20-25 tấn/năm. Trừ tất cả chi phí mỗi năm gia đình thu nhập trên 1 tỷ đồng từ vườn sầu riêng.” anh Điềm phấn khởi.

Bà Ngô Thị Minh Trinh - Bí thư Đảng ủy xã Ea Knuếch đến thăm và lắng nghe chia sẻ của bà con về việc triển khai chăm sóc cây sầu riêng theo hướng hữu cơ.

Cũng theo anh Điềm, với lối canh tác hữu cơ những quả sầu riêng khi thu hoạch sẽ cho cơm dày, vòng óng, thơm ngon. Tuy nhiên, ngoại hình quả sầu riêng không được bắt mắt, bóng bẩy như việc chăm sóc bằng thuốc hóa học, vì vậy khi đem ra thị trường sẽ chịu nhiều thua thiệt, bởi thương lái thu mua chỉ chọn ngoại hình đẹp để chốt vườn. “Ưu việt lớn nhất khi việc áp dụng canh tác cây sầu riêng theo hướng canh tác hữu cơ là việc thay đổi độ PH cho môi trường đất, làm cho đất tơi xốp, màu mỡ, chất lượng thành phẩm cũng như tiêu chuẩn “sạch” bảo đảm cho sức khỏe cộng đồng người tiêu dùng. Là một thành viên tiên phong trong HTX Dịch vụ Nông nghiệp Sạch, tôi cũng mong muốn bà con đã và đang trồng sầu riêng hãy chuyển qua canh tác theo hướng hữu cơ để bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng.” anh Điềm nhấn mạnh.

Ứng dụng khoa học vào trồng, chăm sóc.

Tiếp tục hành trình tới vườn sầu riêng của các xã viên, ông Mai Đình Thọ tậm sự, ông nguyên là cán bộ, công chức nhà nước. Lúc về hưu trí ông giữ chức Phó Bí thư Huyện ủy Krông Pắk (cũ). Với trăn trở đồng hành cùng người dân “thủ phủ sầu riêng” mang những sản phẩm sầu riêng sạch, chất lượng đến người tiêu dùng trong và ngoài nước, ông đã bắt tay ngay vào thành lập và vận hành HTX.

Theo ông Mai Đình Thọ, với thời gian 3 năm thành lập HTX Dịch vụ Nông nghiệp Sạch, (Thôn Phước Hòa, xã Ea Knuếch, Đắk Lắk) số hội viên HTX đã không ngừng gia tăng, đến nay đã gần 160 hộ dân tham gia vào quy trình sản xuất, với tổng diện tích gần 200ha, sản lượng thu hoạch bình quân hàng năm khoảng 4500 tấn.

Ông Mai Đình Thọ, chia sẻ những ưu việt khi người dân áp dụng công nghệ 5.0 vào chăm sóc cây sầu riêng.

Các vườn sầu riêng của HTX được trồng và chăm sóc theo quy trình nông nghiệp sạch, với các giống sầu riêng đặc trưng như: Dona, Ri6, Musaking...độ tuổi cây từ 8 – 20 năm là giai đoạn cho năng suất và chất lượng quả tốt nhất. Nhờ vậy, trái sầu riêng có cơm vàng óng, hạt lép, vị ngọt đậm, hương thơm đặc trưng, đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, các xã viên của HTX Dịch vụ Nông nghiệp Sạch đã được triển khai, áp dụng khoa học, công nghệ hiện đại vào khâu trồng chăm sóc cây sầu riêng.

Dẫn chúng tôi vào vườn cây sầu riêng hơn 10 năm tuổi, ông Mai Đình Thọ, giới thiệu chi tiết, tỉ mỉ việc chủ vườn đã áp dụng công nghệ AIGU vào việc phun, tưới nước cũng như phân bón cho vườn cây. “Công nghệ AIGU rất đặc sắc, bởi hệ thống máy thông minh. khi sử dụng lắp ráp hệ thống máy này sẽ tự động làm việc mà không cần đến tác động nào của con người.” ông Thọ chia sẻ.

Theo ông Mai Đình Thọ, trước đây người dân khi đo các chỉ số trong môi trường đất, chất đất có phù hợp để phát triển, chăm sóc cây sầu riêng phải ra ngoài vườn lấy mẫu đất, sau đó gửi đi các cơ quan chuyên môn để thẩm định, tốn rất nhiều thời gian và chi phí. Tuy nhiên, đến nay người dân không cần đi xa chỉ cần một cái máy nhỏ, cắm trực tiếp vào đất, máy này sẽ hiện lên tất cả các chỉ số liên quan để họ có thể tự điều chỉnh cho phù hợp với vườn nhà mình.

Nữ Bí thư xã Ea Knuếc, Ngô Thị Minh Trinh vui mừng về những thành quả người nông dân đạt được khi thay đổi chăm sóc "cây tỷ đô" sang hướng hữu cơ bền vững.

Việc áp dụng công nghệ hiện đại, đã tự động hóa quy trình chăm sóc vườn sầu riêng khiến việc chăm “cây tỷ đô” của người nông dân thời đại công nghệ số đã trở nên “nhàn hạ” hơn bao giờ hết. “Điều tôi mong muốn nhất là các xã viên từng bước thay đổi, áp dụng công nghệ hiện đại vào quy trình chăm sóc cây sầu riêng. Vườn cây nông hộ nào cũng áp dụng quy trình chăm sóc tự động hóa, để giảm thiểu sức người.

Đặc biệt, tâm huyết lớn nhất là thay đổi tư duy, lối mòn canh tác cũ của các nông hộ trồng sầu riêng từ hướng vô cơ chuyển sang hữu cơ nhằm bảo vệ sức khỏe gia đình, cộng đồng và đem lại những giá trị kinh tế “sạch” cho cây tỷ đô ở thủ phủ sầu riêng Đắk Lắk nói riêng và những vùng trồng sầu riêng trên cả nước.” ông Thọ tâm huyết.