Ông Hồ Xuân Hiếu (thứ hai từ trái qua), Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Thương Mại Quảng Trị bên cánh đồng trồng lúa hữu cơ ở tỉnh Quảng Trị.

Nét độc đáo trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Sepon group

Quảng Trị là một tỉnh miền Trung Việt Nam có Diện tích tự nhiên: 4.737 km2; Dân số 654 ngàn người, diện tích đất nông nghiệp 388.000 ha; GRDP bình quân đầu người năm 2023 gần 6 triệu đồng/người/tháng. Về cơ cấu phát triển kinh tế thì Quảng Trị xem lĩnh vực nông nghiệp là bệ đỡ, bởi hơn 70% dân số sống phụ thuộc nông nghiệp.

ÔngVõ Văn Phi (giữa), phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai thăm và làm việc tạị Tổng Công ty Thương Mại Quảng Trị

Tổng công ty Thương mại Quảng Trị (Sepon Group) được thành lập từ năm 1973, ban đầu là doanh nghiệp Nhà nước, nay đã cổ phần và trở thành Công ty đại chúng từ năm 2017 với mã cố phiếu SEP.

Trong năm 2024, Sepon đã đạt được doanh thu gần 1.600 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 100 tỷ đồng, thu nhập người lao động 13 triệu đồng/người/tháng. Hiện có hợp tác với khoảng 60 ngàn hộ nông dân trồng sắn, lúa, cao su, ngô… Hàng năm bà con nông dân thu về hơn 1.000 tỷ đồng từ bán sản phẩm nông sản thô.

Hiện nay Công ty có 14 đơn vị trực thuộc, trong đó có 7 nhà máy sản xuất: Tinh bột sắn, cao su, viên nén năng lượng.. Các nhà máy đều nằm trên vùng nguyên liệu là các sản phẩm trồng trọt của nông dân Quảng Trị.

Sepon Group xác định Nông nghiệp là hoạt động chủ lực, luôn lấy các điểm nghẽn trong Nông nghiệp làm đề tài cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Từ đó, Sepon đã hướng đến phát triển sản xuất nông nghiệp tuần hoàn hướng đến các sản phẩm thân thiện với môi trường, đảm bảo sức khoẻ cho người tiêu dùng…

Nguyên tắc sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Sepon đó là tạo ra vòng tròn khép kín trong sản xuất nông nghiệp: Từ lúc bắt đầu gieo trồng đến khi thu hoạch lúa gạo hay củ sắn, tất cả các phụ phẩm từ gạo hoặc củ sắn đều được Sepon tận dụng làm nguyên liệu chế biến thành thức ăn chăn nuôi, phân bón… để phục vụ sản xuất nông nghiệp hữu cơ, từ đó tạo ra đến các sản phẩm thân thiện với môi trường, đảm bảo sức khoẻ cho người tiêu dùng…Sepon Group gọi đây Vòng tròn khép kín từ nơi sản xuất cho đến bàn ăn.

Đoàn công tác Hội Nông nghiệp hữu cơ Tuyên Quang và lãnh đạo Tổng công ty Thương mại Quảng Trị chụp ảnh lưu niệm.

Cụ thể ở vùng đồng bằng Quảng Trị, Sepon đánh dấu bằng chu kỳ tuần hoàn nông nghiệp từ cánh đồng lúa. Với vòng tròn khép kín từ đồng ruộng đến bàn ăn. Sepon lấy tấm, cám được sản xuất từ Nhà máy gạo để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho trang trại heo, bò gà, vịt. Rơm, rạ, trấu làm đệm sinh học trong chăn nuôi. Chất thải của gia súc, gia cầm tại Trang trại chăn nuôi, sản xuất phân hữu cơ, bón lại cho cây lúa. Các sản phẩm trong chăn nuôi, chúng tôi cung cấp đến các siêu thị, khách sạn, nhà hàng trực thuộc SEPON và bên ngoài. Như vậy vòng tròn khép kín từ cây lúa, phục vụ lại cho cây lúa.

Đối với vùng miền núi ở Quảng Trị thì quy trình khép kín tại Nhà máy tinh bột sắn đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao thoát nghèo vươn lên làm giàu chính đáng trên chính mảnh đất của mình.

Được biết, Sepon group có Nhà máy sắn Hướng Hóa có diện tích vùng nguyên liệu lên đến hơn 12.000 ha trên hai huyện miền núi của tỉnh Quảng Trị với đa số là người dân tộc thiểu số Pa cô và Vân Kiều.

Chất thải nhà máy sắn (nước thải, bả thải, rác thải) được Sepon group xữ lý triệt để đem lại hiệu quả kinh tế cao như: Bả sắn (xác sắn) sấy khô để làm thức ăn gia súc. Nước thải được xử lý lấy bigas để đốt lò thay than đá và hồi lưu để tái sử dụng, trước khi thải ra môi trường chúng tôi nuôi cá để tăng thu nhập cho anh em. Rác thải từ vỏ gỗ củ sắn, công ty dùng sản xuất phân bón bón ngược lại cho cây sắn. Như vậy đã tạo ra vòng tròn khép kín từ cây sắn, phục vụ lại cho cây sắn.

Đây chính là nét độc đáo trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Sepon, đã biến hao phí thành lợi nhuận, sản xuất không sản phẩm thừa, nhân lực, vật lực được phát huy tối đa, nhờ vậy mà hiệu quả của đơn vị và người dân không ngừng được tăng lên.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt ở thôn Tiên Mỹ, xã Vĩnh Lâm, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) cho biết: Trước đây, ngày nào cũng phải chăm bón, khi thì nhổ cỏ, khi thì phun thuốc trừ sâu… ngày nắng rát mặt, chỉ có thể làm chiều tối hoặc sáng sớm. Cỏ bên này chưa kịp phun xong, nhổ cỏ, bên kia cỏ lại đã lên bời bời. Thuốc trừ sâu mỗi lần phun lại ngấm vào da, vào thịt, cơ man là bệnh rình rập.

“Giờ trồng lúa hữu cơ phương pháp mới, chả biết hiệu quả không mà lại phải học nhiều công nghệ nhưng được Công ty thuyết phục. Hợp tác với Sepon, bà con được cung cấp dịch vụ trọn gói từ khi làm mạ khay đến lúc cấy đến lúc thu hoạch, bao tiêu sản phẩm, Công ty sẽ lo hết. Cấy xong, bà con đi xem đạt tỷ lệ cấy hay chưa, chưa đủ thì dặm lại cho bà con. Nông dân nhàn, lúa được trồng theo đúng công nghệ hiện đại, bảo đảm vụ nào thắng vụ đó…” bà Nguyệt cho biết thêm.

Những thành quả bước đầu trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Sepon

Hiện nay, Tổng công ty Thương mại Quảng Trị (Sepon group) xác định, khi đời sống người dân được nâng cao thì nhu cầu sử dụng các sản phẩm nông nghiệp đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm càng được chú trọng hơn. Chính vì thế, việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật nhằm tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, nhiều chất dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe và môi trường là rất cần thiết.

Thực trạng hiện nay trong sản xuất nông nghiệp ở Quảng Trị nói riêng và cả nước nói chung đó là sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp ngày càng gia tăng cả về số lượng lẫn chủng loại, điều đó đã và đang gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đất, nước, không khí, chất lượng nông sản và sức khoẻ con người.

Từ năm 2022 Công ty cổ phần Tổng công ty Thương mại Quảng Trị đã nghiên cứu, tiếp cận NQ 162 của HĐND tỉnh Quảng Trị,...và phối hợp với các ban ngành Nông nghiệp liên quan, ban đầu triển khai thực hiện các mô hình liên kết sản xuất và bao tiêu sản xuất lúa hữu cơ nhằm khuyến khích nông dân dần chuyển đổi sang hình thức sản xuất lúa hữu cơ, cung cấp cho cộng đồng và xã hội sản phẩm sạch, có lợi cho sức khỏe người tiêu dùng, từ đó nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân, góp phần bảo vệ môi trường.

Khách hàng trực tiếp kiểm tra gạo hữu cơ sepon tại nhà máy.

Thông qua chuỗi liên kết, nông dân có kênh tiêu thụ ổn định, tăng thu nhập đồng thời Công ty hợp tác với nông dân liên kết sản xuất và bao tiêu được chủ động nguồn sản phẩm chất lượng và xây dựng thương hiệu gạo hữu cơ Sepon.

Từ đó, Sepon phối hợp với ngành nông nghiệp để thực hiện trình diễn mô hình đầu tiên 1-2 vụ. Sau khi đánh giá hiệu quả, các địa phương tìm hiểu học tập và áp dụng và diện tích được tăng lên. Khảo sát và chủ động liên kết với nông dân cho những vụ tiếp theo tham gia các cuộc họp thôn, họp dân để trao đổi chia sẻ thông tin 2 chiều. Nông dân thể hiện ý kiến của mình; Doanh nghiệp cũng chia sẻ thẳng thắn về quyền lợi và trách nhiệm của 2 bên để hài hòa lợi ích và có được kết nối ổn định.

Nhờ thực hiện tốt công tác dân vận đối với người dân mà từ năm 2022 đến nay đã đạt hiệu quả cao, cụ thể diện tích và sản lượng trồng lúa:Tổng diện tích sản xuất là 749,8ha , trong đó lúa hữu cơ 230,1ha; lúa hướng hữu cơ 519,8 ha (VietGAP 266,1 ha và an toàn 253,7 ha); Sản lượng lúa tươi: Gần 3.800 tấn. Tính đến tháng 6/2024, diện tích áp dụng 314ha/2 vụ, trong đó lúa hữu cơ 161,8 ha; lúa theo hướng hữu cơ 466,1 ha (VietGAP 166,7ha; an toàn 299,4 ha).

Dân được Doanh nghiệp cho ứng trọn gói dịch vụ nông nghiệp, vật tư đảm bảo chất lượng và kịp thời để nông dân có điều kiện sản xuất. Có đầu ra ổn định; tăng giá trị sản phẩm. Tăng thu nhập từ sản xuất lúa hữu cơ: Bình quân dân tăng thu nhập từ 6-8 triệu đồng/ha so với sản xuất lúa thông thường và có được sản phẩm an toàn.

Sepon group xác định, ngoài yếu tố con người thì yếu tố cơ sở vật chất (vật lực) cũng vô cùng quan trọng. Cơ sở vật chất tốt sẽ góp phần hỗ trợ cho người lao động thực hiện công việc được nhanh chóng, cải thiện năng suất hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Quy trình khép kín trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ của Tổng Công ty Thương Mại Quảng Trị

Bên cạnh việc đầu tư trang bị các máy móc công nghệ mới, Sepon còn tận dụng cơ sở vật chất hiện có tại các đơn vị như máy móc thiết bị, xe nâng và đồng thời luân chuyển một số thiết bị sang đơn vị khác theo mùa vụ để gia tăng hiệu quả của nguồn cơ sở vật chất hiện có, từ đó đã giảm tải sức lao động trên đồng ruộng cho người dân thông qua việc sử dụng máy bay không người lái để phun chế phẩm; sử dụng máy cấy tiên tiến hiện đại tiết kiệm nhân lực, vật lực; sử dụng máy cuộn rơm cùng bà con tận dụng thu phế phẩm mang lại hiệu quả cao…

Ông Hồ Xuân Hiếu, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty T hương Mại Quảng Trị cho hay: “Hoạt động sản xuất nông nghiệp hữu cơ là một lĩnh vực rất mới đối với bà con nông dân trên cả nước. Muốn sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ cần phải hướng dẫn bà con nông dân từng khâu từ đất, nước, giống lúa cho đến kỹ thuật canh tác, từ đó sau một thời gian chăm sóc mới cho ra được sản phẩm đạt chuẩn hữu cơ. Đồng thời, cần phải đầu tư các trang thiết bị kỹ thuật tiến để tạo ra các sản phẩm đạt chất lượng và đáp ứng các tiêu chí, yêu cầu theo tiêu chuẩn hữu cơ trong nước và trên thế giới…Từ đây, các sản phẩm hữu cơ mới có thị trường tiêu thụ rộng lớn. ”