"Thừa tiền" mới đi làm nông nghiệp xanh?

Ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thực phẩm G.C Food (GCF) cho rằng: "Sở dĩ sản xuất xanh chưa được doanh nghiệp hay nông dân đặt thành mối quan tâm hàng đầu là vì mọi người chưa thấy được hiệu quả tức thì, nghĩ nó còn xa vời hoặc chỉ những doanh nghiệp "thừa tiền" mới đi làm. Đây là lối suy nghĩ lạc hậu rồi, do trước đây chúng ta không được đào tạo, truyền thông đầy đủ".

Ông Nguyễn Khắc Tiến - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Ameii Việt Nam cho biết, là đơn vị chuyên xuất khẩu hàng nông sản sang các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn hàng đạt chuẩn, như vải thiều, cà rốt...

"Chúng tôi rất cần những vùng sản xuất nông sản xanh với quy trình đồng bộ, thay vì chỉ một vài HTX sản xuất nông sản xanh. Chúng tôi mong muốn đi đâu cũng có nông sản xuất khẩu được, chứ không phải đi đâu cũng phải kiểm tra, thậm chí có trường hợp phải kiểm tra tới 5 lần mới thực sự tin tưởng để đưa đi xuất khẩu" - ông Tiến nói.

Bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) thông tin: Các quốc gia phát triển đã và đang triển khai chương trình phát triển xanh, khung pháp lý để nhập khẩu hàng hóa của các nước phải bảo đảm sản xuất xanh. Cụ thể, theo Hướng dẫn 79/117/EEC của Ủy ban châu Âu (EC), dư lượng thuốc BVTV được phép tồn dư trên sản phẩm nhập khẩu vào EU rất thấp, gần như bằng 0. Nếu EU phát hiện có bất cứ một chất cấm nào tồn dư trong mẫu sản phẩm nhập khẩu, lô hàng đó sẽ bị từ chối và tiêu hủy…

Còn ông Hoàng Văn Thám - Chủ tịch HĐQT – Tổng Giám đốc HTX rau quả sạch Chúc Sơn (Chương Mỹ, Hà Nội) cho hay, đơn vị đang gặp khó khăn trong việc thay đổi nhận thức cho người nông dân và đội ngũ quản lý. "Để người nông dân tiếp cận chính sách và thay đổi nhận thức sản xuất xanh, sạch như thế nào cần cả quá trình lâu dài, kiên nhẫn" - ông Thám chia sẻ.

HTX Chúc Sơn đang hợp tác với Tổ chức JICA (Nhật Bản) để tập huấn, tạo môi trường xử lý phụ phẩm công nghiệp, xây dựng mô hình công nghệ sinh thái, song chưa có nhiều cải thiện rõ rệt. Bên cạnh đó, HTX cũng thiếu nguồn nhân lực có năng lực, trình độ.

Ông Thám đề cập: "HTX mời các bạn trẻ về làm việc rất khó. Chẳng hạn, với vị trí marketing hay nhân viên kinh doanh, HTX sẵn sàng trả lương 10 triệu một tháng, nhưng vẫn khó thu hút được lao động".

Người đi tiên phong hái quả ngọt…

Với những người đã đi trước một bước, "lên bờ xuống ruộng" theo đuổi nông nghiệp xanh, bền vững thì họ đã và đang gặt hái thành quả.

Là người sáng lập Công ty Les Vergers Du Mékong (Công ty CP Vườn trái Cửu Long), ông Jean Luc Voisin - một kỹ sư nông nghiệp người Pháp có nhiều tình yêu với nông nghiệp Việt Nam đã quyết tâm theo đuổi con đường nông nghiệp xanh bằng cách quảng bá canh tác nông nghiệp bền vững và nguồn nguyên liệu bản địa.

Ngay từ những năm 2000, ông đã tạo ra một mô mình kinh doanh độc đáo - từ nông trại đến bàn ăn - bằng cách kết hợp chuỗi cung ứng mạnh, quy trình chế biến các sản phẩm tự nhiên và hệ thống phân phối trực tiếp cho thị trường Việt Nam và Campuchia.

"Động cơ để tôi nỗ lực làm việc là muốn chứng minh rằng chúng ta có thể làm khác đi trong nông nghiệp" - Jean chia sẻ với Tạp chí Forbes và cho rằng, vùng ĐBSCL có lợi thế về tài nguyên thiên nhiên không thể so sánh được. Theo đó, khi mới xây dựng nhà máy nước ép trái cây ở Cần Thơ, ông đã cố gắng tìm nguồn nguyên liệu có thể truy xuất nguồn gốc.

Năm 2006, nhà máy ký hợp đồng bao tiêu đầu tiên với nông dân nhằm đảm bảo chất lượng nguồn nguyên liệu, giúp nông dân yên tâm canh tác, cải thiện thu nhập cũng như theo đuổi quy trình sản xuất bền vững.

Ông Lê Văn Đồng - Tổng Giám đốc Công ty CP Vườn trái Cửu Long cho biết: Trung bình mỗi năm, các vườn cây của công ty sản xuất hơn 6 triệu tấn trái cây, với hơn 30 loại khác nhau, cả trái cây nhiệt đới (dứa, xoài, chanh leo...) từ ĐBSCL đến trái cây ôn đới (mâm xôi, dâu tây...) đến từ các vườn ở trên Tây Nguyên. Hiện nay, khoảng 80% lượng sản phẩm của công ty được tiêu thụ tại hệ thống nhà hàng, khách sạn 5 sao, 20% còn lại tiêu thụ qua các kênh bán lẻ hiện đại với 2 thương hiệu: Folliet và Le Fruit.

Sản phẩm Le Fruit đã 4 lần đoạt giải thưởng Great Taste Awards ở London (Anh), trong đó món đồ uống ổi trộn thanh long và củ dền từng lọt vào vòng cuối giải International Drink Innovation Awards 2017.

Được sáng lập bởi 3 bạn trẻ, HTX Lục Ngạn Xanh (xã Đồng Cốc, Lục Ngạn, Bắc Giang) đã bắt đầu thu được những vị ngọt khi quyết tâm xây dựng thương hiệu cho vải thiều Lục Ngạn. Từ diện tích vải thiều ban đầu của gia đình, 3 bạn trẻ Hồ Kiều Oanh, Nguyễn Thị Minh Thùy và Nguyễn Văn Hảo đã cần mẫn thay đổi quy trình canh tác, trồng vải theo tiêu chuẩn Global GAP. Vải được trồng trên các quả đồi rộng lớn, cách biệt với bên ngoài bởi những cánh rừng.

Nhờ đó, vải thiều của HTX cho chất lượng đặc trưng, vị ngọt thơm, vỏ mỏng, hạt nhỏ, quả chín đỏ đẹp mắt. Năm 2020, sản phẩm đã vượt qua các tiêu chí kiểm định khắt khe và được xuất khẩu sang Nhật Bản.

Chị Nguyễn Thị Minh Thùy - Giám đốc HTX cho biết, lúc mới thành lập năm 2021, HTX có 8 thành viên, đến nay đã tăng lên 22. Hiện nay HTX sản xuất chủ yếu ở lĩnh vực trồng trọt với tổng diện tích 25ha, trong đó vải thiều là 15ha (sản xuất và đạt chứng nhận VietGAP), còn lại 10ha trồng táo, ổi, hoa cúc chi, rau công nghệ cao.

Ở lĩnh vực chế biến, HTX có 1 xưởng sản xuất mỳ Chũ truyền thống và 1 xưởng chế biến nhỏ để sấy hoa cúc chi, trà dược liệu, sấy vải thiều. Khâu sản xuất của HTX hoàn toàn dùng phân bón hữu cơ vi sinh và thuốc BVTV sinh học.

Không chỉ quan tâm đầu tư vào chất lượng, HTX còn chú trọng đến bao bì, mẫu mã đựng sản phẩm, với hình thức đẹp mắt, phù hợp để sử dụng hay dùng làm quà biếu, tặng. Đối với việc bảo quản sản phẩm, HTX đã kết hợp với công ty thử nghiệm ứng dụng công nghệ bảo quản MAP để giúp quả vải thiều tươi lâu hơn.