Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Cẩm nang 01/01/2025 15:16

Thái Hà

Theo dõi nnhc.vn trên

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm an toàn, nông nghiệp hữu cơ đang trở thành một xu hướng tất yếu. Khác với phương pháp canh tác truyền thống dựa vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, nông nghiệp hữu cơ tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp cân bằng và bền vững, trong đó đất đóng vai trò trung tâm. “Tấc đất, tấc vàng” đúng cả với nghĩa bóng và nghĩa đen.

Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Ảnh minh họa.

Đất không chỉ là nơi cây trồng bám rễ mà còn là một hệ thống phức tạp với vô số vi sinh vật, chất hữu cơ và các quá trình sinh hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất cây trồng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, làm rõ tầm quan trọng của việc quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Đất là kho chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây trồng, bao gồm các chất đa lượng như Nitơ, Phốt pho, Kali, trung lượng như Canxi, Magie, Lưu huỳnh và vi lượng như Sắt, Kẽm, Mangan, Bo…

Trong nông nghiệp hữu cơ, việc duy trì và cải thiện độ phì nhiêu của đất được ưu tiên hàng đầu. Điều này được thực hiện thông qua nhiều biện pháp như sử dụng phân hữu cơ từ phân chuồng, phân xanh, compost, bã thực vật không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng. Trồng cây họ đậu có khả năng cố định Nitơ từ không khí vào đất, làm giàu nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho đất. Luân canh cây trồng bằng cách thay đổi các loại cây trồng theo mùa giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Canh tác tối thiểu bằng cách hạn chế tối đa việc cày xới đất giúp bảo vệ cấu trúc đất và hệ vi sinh vật. Chất hữu cơ trong đất đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nó không chỉ là nguồn cung cấp trực tiếp các chất dinh dưỡng mà còn tạo thành phức hợp với các khoáng chất, giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng hơn. Đồng thời, chất hữu cơ còn cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất, giảm thiểu sự thất thoát dinh dưỡng do rửa trôi. Đất là một hệ sinh thái sống động với vô số vi sinh vật, bao gồm vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn, vi tảo và các vi sinh vật khác.

Đất tạo thành một mạng lưới phức tạp, tham gia vào nhiều quá trình quan trọng như phân hủy chất hữu cơ thành các chất dinh dưỡng đơn giản mà cây trồng có thể hấp thụ, chuyển hóa chất dinh dưỡng như tham gia vào các quá trình chuyển hóa Nitơ, Phốt pho, Lưu huỳnh giúp cây trồng sử dụng hiệu quả hơn, kiểm soát sâu bệnh hại bằng khả năng ức chế hoặc tiêu diệt các tác nhân gây bệnh cho cây trồng, và cải thiện cấu trúc đất bằng cách tạo ra các chất kết dính, giúp các hạt đất liên kết với nhau, tạo thành cấu trúc tơi xốp và thông thoáng. Trong nông nghiệp hữu cơ, việc bảo vệ và khuyến khích sự phát triển của hệ vi sinh vật đất được đặc biệt chú trọng. Việc tránh sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hóa học là yếu tố then chốt, bởi chúng có thể gây hại cho hệ vi sinh vật, làm mất cân bằng hệ sinh thái đất.

Cấu trúc đất tốt có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển của cây trồng. Đất tơi xốp, thông thoáng giúp rễ cây phát triển dễ dàng, tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng, gây hại cho rễ cây. Chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cấu trúc đất. Nó giúp kết dính các hạt đất lại với nhau, tạo thành các kết cấu ổn định, giúp đất tơi xốp và thông thoáng. Đất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nước và không khí. Đất có khả năng giữ nước và cung cấp nước cho cây trồng trong suốt quá trình sinh trưởng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng. Cấu trúc đất tốt sẽ giúp đất thông thoáng, cung cấp đủ oxy cho rễ cây hô hấp.

Để đảm bảo vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là vô cùng quan trọng. Cần áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất như trồng cây che phủ, canh tác theo đường đồng mức, hạn chế cày xới giúp hạn chế xói mòn, bảo vệ cấu trúc đất và độ phì nhiêu. Sử dụng phân hữu cơ và các chất cải tạo đất cung cấp chất hữu cơ cho đất giúp cải thiện cấu trúc, độ phì nhiêu và hệ vi sinh vật. Kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại bằng các biện pháp sinh học như sử dụng thiên địch, vi sinh vật có lợi, các chế phẩm sinh học giúp kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại một cách tự nhiên, không gây hại cho đất. Luân canh cây trồng hợp lý giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Đất đóng vai trò then chốt trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Nó không chỉ là nền tảng vật lý mà còn là một hệ sinh thái sống động, cung cấp dinh dưỡng, hỗ trợ hệ vi sinh vật đa dạng, cải thiện cấu trúc và khả năng điều hòa nước, không khí. Việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là yếu tố quyết định đến sự thành công của hệ thống canh tác này. Bằng cách duy trì độ phì nhiêu của đất, khuyến khích sự phát triển của vi sinh vật đất và áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất, chúng ta có thể xây dựng một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn và bảo vệ môi trường./.

Tags:

Bài liên quan

Lào Cai: Chủ động phòng chống hạn, thiếu nước sản xuất nông nghiệp

Trong nước 20/01/2025 12:31

Mới đây, Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai có công văn đề nghị các cơ quan, đơn vị có liên quan có phương án, chủ động phòng, chống hạn, thiếu nước vụ Đông Xuân năm 2024 - 2025 và Hè Thu năm 2025.

Nông dân Nghệ An hối hả xuống đồng sản xuất vụ Xuân 2025

Trong nước 08/01/2025 18:10

Ngay từ những ngày đầu năm 2025, nông dân Nghệ An đã bắt tay vào sản xuất lúa vụ Xuân trà sớm. Trên các cánh đồng của huyện Yên Thành, Diễn Châu và nhiều địa phương khác, bà con khẩn trương xuống đồng, tập trung mọi nguồn lực để kịp hoàn thành kế hoạch sản xuất vụ lúa quan trọng này.

Tem nhãn trong thực phẩm hữu cơ: Hơn cả một dấu hiệu nhận biết

Tiêu chuẩn hữu cơ 30/12/2024 13:04

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và nguồn gốc thực phẩm, thị trường thực phẩm hữu cơ đang phát triển mạnh mẽ. Đi kèm với sự phát triển này là nhu cầu minh bạch và đáng tin cậy về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Tem nhãn, đặc biệt là tem niêm phong, đóng vai trò then chốt trong việc xác thực và bảo vệ uy tín của thực phẩm hữu cơ.

Dược liệu hữu cơ: Lựa chọn an lành cho sức khỏe

Sản phẩm hữu cơ 25/12/2024 11:07

Dược liệu hữu cơ đang ngày càng trở nên phổ biến và được ưa chuộng trên toàn thế giới, đặc biệt là trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên. Dược liệu hữu cơ không chỉ là một xu hướng mà còn là một hướng đi bền vững cho ngành dược liệu, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

Vai trò của những người hoạch định chính sách đối với Nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 21/12/2024 13:14

Nông nghiệp hữu cơ, với trọng tâm là bảo vệ môi trường, sức khỏe con người và phát triển bền vững, đang ngày càng được quan tâm trên toàn thế giới. Việt Nam, với tiềm năng nông nghiệp phong phú, cũng không nằm ngoài xu hướng này. Tuy nhiên, sự phát triển của nông nghiệp hữu cơ đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ và hiệu quả từ những người hoạch định chính sách. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết vai trò của Chính phủ trong việc thúc đẩy và định hình tương lai của nền nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam.

CÁC TIN BÀI KHÁC

Đa dạng sinh học: Nền tảng của sự sống trên trái đất

Cẩm nang 15/01/2025 11:29

Đa dạng sinh học, một thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực sinh học và môi trường, đề cập đến sự phong phú và đa dạng của tất cả các dạng sống trên Trái Đất. Từ vi khuẩn nhỏ bé đến những loài động vật khổng lồ, từ những khu rừng nhiệt đới rậm rạp đến những rạn san hô đầy màu sắc. Nó bao gồm sự đa dạng về gen, loài và hệ sinh thái, tạo nên một mạng lưới phức tạp và tương tác lẫn nhau, duy trì sự cân bằng và ổn định của hành tinh. Đa dạng sinh học không chỉ là một khái niệm trừu tượng mà còn là nền tảng thiết yếu cho sự sống của con người và sự phát triển bền vững của xã hội.

Tại sao khu chăn nuôi phải đặt xa khu dân cư?

Cẩm nang 15/01/2025 10:58

Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn thực phẩm thiết yếu cho con người. Tuy nhiên, việc bố trí các khu chăn nuôi gần khu dân cư đã và đang gây ra nhiều vấn đề bức xúc, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, môi trường sống và sự phát triển. Chính vì vậy, việc đặt các khu chăn nuôi cách xa khu dân cư là một yêu cầu bắt buộc và cấp bách.

Đẩy mạnh phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi

Cẩm nang 13/01/2025 13:08

TP Hồng Ngự những năm qua đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của khu vực nông thôn, trong đó có vai trò quan trọng của Hội Nông dân. Bằng những hoạt động thiết thực, Hội đã và đang góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển.

Sản phẩm OCOP định vị giá trị thương hiệu, trở thành nguồn lực thúc đẩy kinh tế nông thôn

Cẩm nang 13/01/2025 08:03

Thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) đã khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng, khai thác hiệu quả lợi thế từ các sản vật đặc hữu và giá trị văn hóa truyền thống của địa phương để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân. Các sản phẩm OCOP của huyện từng bước định vị được giá trị thương hiệu, gia tăng chất lượng, trở thành nguồn lực thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với xây dựng nông thôn mới.

Hải Dương quyết tâm bảo vệ "kho báu" đa dạng sinh học

Cẩm nang 13/01/2025 07:17

Với địa hình đa dạng, Hải Dương sở hữu tiềm năng lớn về đa dạng sinh học. Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn "kho báu" này, UBND tỉnh vừa ban hành công văn chỉ đạo các sở, ngành, địa phương tăng cường thực thi pháp luật, bảo vệ các loài hoang dã.

Hưng Yên chủ động triển khai lấy nước phục vụ sản xuất vụ Xuân 2025

Cẩm nang 13/01/2025 06:49

Hưng Yên khẩn trương triển khai các biện pháp lấy nước, đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho vụ Xuân 2025.

Chăn nuôi đại gia súc: Hiệu quả và phát triển bền vững

Cẩm nang 12/01/2025 13:02

Chăn nuôi đại gia súc, bao gồm trâu, bò, ngựa, đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại. Không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm thiết yếu như thịt, sữa, mà còn đóng góp vào việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, cải tạo đất và tạo công ăn việc làm cho người dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và miền núi. Tuy nhiên, để ngành chăn nuôi này phát triển bền vững và hiệu quả, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật và thay đổi tư duy sản xuất là vô cùng cần thiết.

Tại sao không nên sử dụng thực phẩm quá hạn?

Cẩm nang 11/01/2025 12:45

Trong cuộc sống hiện đại, việc quản lý và sử dụng thực phẩm một cách hiệu quả là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, một vấn đề thường gặp là việc sử dụng thực phẩm đã quá date (hết hạn sử dụng). Mặc dù đôi khi chúng ta cảm thấy tiếc nuối khi phải bỏ đi những thực phẩm còn lại, nhưng việc tiêu thụ thực phẩm quá đát tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Lý do tại sao không nên sử dụng thực phẩm quá đát, những nguy cơ tiềm ẩn và hậu quả khôn lường mà nó có thể gây ra.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nâng tầm nông sản Việt

Cẩm nang 10/01/2025 12:09

Nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, cung cấp lương thực, thực phẩm cho người dân và đóng góp vào xuất khẩu. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức như năng suất thấp, chất lượng không đồng đều, khó khăn trong quản lý và kết nối thị trường.

Cây Sấu: Bóng mát, hương vị và nét đẹp văn hóa

Cẩm nang 10/01/2025 06:34

Cây sấu, với tên khoa học Dracontomelon duperreanum Pierre, thuộc họ Anacardiaceae (họ Xoài), là một loài cây thân gỗ lớn, quen thuộc với nhiều thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là ở trung du, miền núi phía Bắc. Không chỉ đơn thuần là một loài cây cho bóng mát, sấu còn mang trong mình những giá trị văn hóa, kinh tế và cả những nét đẹp riêng biệt trong vòng đời của nó.

Nuôi lợn không dùng cám công nghiệp: Xích gần hơn với tự nhiên

Cẩm nang 09/01/2025 11:17

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng và nguồn gốc thực phẩm, mô hình nuôi lợn không sử dụng cám công nghiệp đang trở thành một xu hướng được nhiều người chăn nuôi quan tâm và áp dụng. Mô hình này tập trung vào việc sử dụng thức ăn tự nhiên, sẵn có tại địa phương, hướng đến sản xuất thịt lợn sạch, an toàn.