Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Cẩm nang 01/01/2025 15:16

Thái Hà

Theo dõi nnhc.vn trên

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm an toàn, nông nghiệp hữu cơ đang trở thành một xu hướng tất yếu. Khác với phương pháp canh tác truyền thống dựa vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, nông nghiệp hữu cơ tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp cân bằng và bền vững, trong đó đất đóng vai trò trung tâm. “Tấc đất, tấc vàng” đúng cả với nghĩa bóng và nghĩa đen.

Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Ảnh minh họa.

Đất không chỉ là nơi cây trồng bám rễ mà còn là một hệ thống phức tạp với vô số vi sinh vật, chất hữu cơ và các quá trình sinh hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất cây trồng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, làm rõ tầm quan trọng của việc quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Đất là kho chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây trồng, bao gồm các chất đa lượng như Nitơ, Phốt pho, Kali, trung lượng như Canxi, Magie, Lưu huỳnh và vi lượng như Sắt, Kẽm, Mangan, Bo…

Trong nông nghiệp hữu cơ, việc duy trì và cải thiện độ phì nhiêu của đất được ưu tiên hàng đầu. Điều này được thực hiện thông qua nhiều biện pháp như sử dụng phân hữu cơ từ phân chuồng, phân xanh, compost, bã thực vật không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng. Trồng cây họ đậu có khả năng cố định Nitơ từ không khí vào đất, làm giàu nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho đất. Luân canh cây trồng bằng cách thay đổi các loại cây trồng theo mùa giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Canh tác tối thiểu bằng cách hạn chế tối đa việc cày xới đất giúp bảo vệ cấu trúc đất và hệ vi sinh vật. Chất hữu cơ trong đất đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nó không chỉ là nguồn cung cấp trực tiếp các chất dinh dưỡng mà còn tạo thành phức hợp với các khoáng chất, giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng hơn. Đồng thời, chất hữu cơ còn cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất, giảm thiểu sự thất thoát dinh dưỡng do rửa trôi. Đất là một hệ sinh thái sống động với vô số vi sinh vật, bao gồm vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn, vi tảo và các vi sinh vật khác.

Đất tạo thành một mạng lưới phức tạp, tham gia vào nhiều quá trình quan trọng như phân hủy chất hữu cơ thành các chất dinh dưỡng đơn giản mà cây trồng có thể hấp thụ, chuyển hóa chất dinh dưỡng như tham gia vào các quá trình chuyển hóa Nitơ, Phốt pho, Lưu huỳnh giúp cây trồng sử dụng hiệu quả hơn, kiểm soát sâu bệnh hại bằng khả năng ức chế hoặc tiêu diệt các tác nhân gây bệnh cho cây trồng, và cải thiện cấu trúc đất bằng cách tạo ra các chất kết dính, giúp các hạt đất liên kết với nhau, tạo thành cấu trúc tơi xốp và thông thoáng. Trong nông nghiệp hữu cơ, việc bảo vệ và khuyến khích sự phát triển của hệ vi sinh vật đất được đặc biệt chú trọng. Việc tránh sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hóa học là yếu tố then chốt, bởi chúng có thể gây hại cho hệ vi sinh vật, làm mất cân bằng hệ sinh thái đất.

Cấu trúc đất tốt có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển của cây trồng. Đất tơi xốp, thông thoáng giúp rễ cây phát triển dễ dàng, tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng, gây hại cho rễ cây. Chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cấu trúc đất. Nó giúp kết dính các hạt đất lại với nhau, tạo thành các kết cấu ổn định, giúp đất tơi xốp và thông thoáng. Đất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nước và không khí. Đất có khả năng giữ nước và cung cấp nước cho cây trồng trong suốt quá trình sinh trưởng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng. Cấu trúc đất tốt sẽ giúp đất thông thoáng, cung cấp đủ oxy cho rễ cây hô hấp.

Để đảm bảo vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là vô cùng quan trọng. Cần áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất như trồng cây che phủ, canh tác theo đường đồng mức, hạn chế cày xới giúp hạn chế xói mòn, bảo vệ cấu trúc đất và độ phì nhiêu. Sử dụng phân hữu cơ và các chất cải tạo đất cung cấp chất hữu cơ cho đất giúp cải thiện cấu trúc, độ phì nhiêu và hệ vi sinh vật. Kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại bằng các biện pháp sinh học như sử dụng thiên địch, vi sinh vật có lợi, các chế phẩm sinh học giúp kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại một cách tự nhiên, không gây hại cho đất. Luân canh cây trồng hợp lý giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Đất đóng vai trò then chốt trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Nó không chỉ là nền tảng vật lý mà còn là một hệ sinh thái sống động, cung cấp dinh dưỡng, hỗ trợ hệ vi sinh vật đa dạng, cải thiện cấu trúc và khả năng điều hòa nước, không khí. Việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là yếu tố quyết định đến sự thành công của hệ thống canh tác này. Bằng cách duy trì độ phì nhiêu của đất, khuyến khích sự phát triển của vi sinh vật đất và áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất, chúng ta có thể xây dựng một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn và bảo vệ môi trường./.

Tags:

Bài liên quan

Gian lận, mập mờ chứng nhận hữu cơ trên sàn thương mại điện tử: Nhiều rủi ro tiềm ẩn

Nghiên cứu trao đổi 25/08/2025 11:15

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam đang trên đà phát triển thần tốc, trở thành một kênh phân phối chủ lực, thay đổi hoàn toàn thói quen mua sắm của hàng triệu người tiêu dùng. Cùng với các mặt hàng điện tử, thời trang, mỹ phẩm, các sản phẩm nông sản, đặc biệt là sản phẩm được quảng cáo là "hữu cơ" hay "sạch", cũng nhanh chóng chiếm lĩnh các gian hàng trực tuyến. Từ các sàn TMĐT nội địa như Shopee, Lazada… đến thị trường quốc tế như Amazon, Ebay…, người tiêu dùng dễ dàng tìm thấy đa dạng các loại rau củ, thực phẩm khô, và đồ uống với những lời chào mời hấp dẫn, kèm theo chứng chỉ, chứng nhận vô cùng “uy tín”.

Chuyển đổi và kiến tạo tương lai xanh - Kỳ 1: Xanh từ tư duy đến hành động

Cuộc thi viết 19/08/2025 20:40

LTS: Trong một thế giới đầy biến động, nơi biến đổi khí hậu không còn là câu chuyện của tương lai mà đã trở thành hiện thực, sản xuất xanh đã vượt lên trên khuôn khổ của một xu hướng để trở thành một lời giải cho bài toán phát triển bền vững. Không còn là lựa chọn, “xanh hóa” đã trở thành con đường duy nhất để doanh nghiệp tồn tại, bứt phá và vững vàng giữa những thách thức của thời đại. Từ những trang trại lúa hữu cơ đến những nhà máy hiện đại, từ hành vi mua sắm của người tiêu dùng đến các chính sách vĩ mô của Nhà nước, 8 kỳ bài viết này, sẽ cùng bạn đọc khám phá một bức tranh toàn cảnh về sản xuất xanh tại Việt Nam. Đây không chỉ là câu chuyện về kinh doanh, mà còn là hành trình của những con người dám sống khác biệt, dám dấn thân để kiến tạo một tương lai tươi sáng hơn, nơi kinh tế và môi trường không còn đối đầu mà cùng song hành phát triển.

Phương pháp ủ phân hữu cơ tại nhà nhà từ trứng, sữa, cám gạo

Chế phẩm sinh học 14/08/2025 10:00

Tự tạo phân hữu cơ ngay tại nhà bạn bằng những thành phần rác thải sinh hoạt như xác cây, rau, hoa quả thừa, bã cà phê, cỏ vụn, vỏ trứng giúp đất thêm màu mỡ, rau khỏe mạnh và không tốn quá nhiều chi phí cũng như công sức để làm.

Ứng dụng công nghệ cao gắn với bảo vệ môi trường phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững

Ứng dụng 12/08/2025 10:42

Với mục tiêu phát triển sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với bảo vệ môi trường bền vững, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng bộ xã Bạch Đằng (Cao Bằng) xác định tập trung lãnh đạo đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ, tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, mở rộng thị trường, quy hoạch liên kết vùng, hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phù hợp với cây trồng, vật nuôi có tiềm năng, thế mạnh để hướng tới sản xuất nông nghiệp hàng hoá lớn.

Quảng Ninh: Trung tâm Khuyến nông xây dựng mô hình sản xuất Sở hữu cơ

Trong nước 07/08/2025 15:49

Trung tâm Khuyến nông Quảng Ninh triển khai thực hiện xây dựng mô hình sản xuất Sở hữu cơ tại xã Lục Hồn, tỉnh Quảng Ninh.

Hành trình từ trái ổi sạch đến du lịch nông nghiệp bền vững

Sản phẩm hữu cơ 25/07/2025 21:43

Tại xã Hòa Phước, huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng, một mô hình nông nghiệp đầy triển vọng đang dần hình thành và lan tỏa cảm hứng sống xanh. Đó là farm ổi hữu cơ mang tên Thúy Đỗ Organic – nơi không chỉ sản xuất trái cây sạch mà còn mở rộng thành mô hình du lịch trải nghiệm gắn với nông nghiệp.

CÁC TIN BÀI KHÁC

Gỏi cá nhệch Ninh Bình: ẩm thực độc lạ đất cố đô

Cẩm nang 17/08/2025 11:13

Trong bản đồ ẩm thực phong phú của vùng đất cố đô Ninh Bình, bên cạnh những món ăn đã quá quen thuộc như thịt dê núi hay cơm cháy, có một món ăn khác mang đậm dấu ấn của sự cầu kỳ, tinh tế và độc đáo, đó chính là gỏi cá nhệch. Không chỉ là một món ăn đơn thuần, gỏi cá nhệch còn là một tác phẩm nghệ thuật ẩm thực, đòi hỏi sự tỉ mỉ của người chế biến và sự sành ăn của người thưởng thức.

Mận Hậu Mộc Châu (Sơn La): Vị ngọt lịm của cao nguyên

Cẩm nang 16/08/2025 11:02

Khi nhắc đến Mộc Châu, người ta không chỉ nhớ đến những đồi chè xanh mướt, những cánh đồng hoa cải trắng muốt hay những đàn bò sữa thong dong gặm cỏ. Mộc Châu còn được biết đến như “thủ phủ” của một loại trái cây đặc trưng, làm say lòng biết bao du khách mỗi độ hè về: mận Hậu. Đây không chỉ là một loại quả, mà còn là biểu tượng của vùng đất cao nguyên này, mang theo hương vị tinh túy của đất trời Tây Bắc, sự cần mẫn của người nông dân và những giá trị văn hóa độc đáo.

Bánh tai Phú Thọ: Món quà ẩm thực dân dã và tinh tế

Cẩm nang 15/08/2025 07:20

Trong kho tàng ẩm thực phong phú của đất Tổ Hùng Vương, có một món ăn giản dị nhưng lại in sâu trong tâm trí của mỗi người con Phú Thọ và du khách thập phương, đó chính là bánh tai. Món bánh này không chỉ là một đặc sản ẩm thực, mà còn là một phần hồn của văn hóa địa phương, gắn liền với những câu chuyện đời thường, những bữa cơm ấm cúng và tình cảm mộc mạc của người dân nơi đây. Với hình dáng độc đáo, hương vị đậm đà và cách chế biến tỉ mỉ, bánh tai Phú Thọ đã trở thành một món quà ý nghĩa, đại diện cho nét tinh tế trong ẩm thực dân dã.

Rau bò khai (rau Dạ Hiến) - Đặc sản của núi rừng phía Bắc

Cẩm nang 14/08/2025 09:27

Trong kho tàng ẩm thực phong phú của vùng núi phía Bắc, có một loại rau dại mà cái tên nghe có vẻ lạ lẫm, thậm chí “hơi nặng mùi”, nhưng lại trở thành một trong những đặc sản được săn lùng nhiều nhất: rau bò khai, hay còn được biết đến với tên gọi rau dạ hiến. Tên gọi “bò khai” xuất phát từ mùi đặc trưng của nó khi còn tươi, thoang thoảng giống mùi khai của động vật. Tuy nhiên, khi được chế biến đúng cách, mùi này hoàn toàn biến mất, nhường chỗ cho hương vị thơm ngon, độc đáo, khiến bao người phải tấm tắc khen ngợi.

Mật ong hoa Bạc hà sản phẩm độc đáo vùng cao nguyên đá Đồng Văn

Cẩm nang 13/08/2025 07:48

Thiên nhiên ban tặng cho vùng cao nguyên đá Hà Giang một thứ sản vật quý giá, độc đáo mà ít nơi nào có được: mật ong hoa bạc hà. Đây không chỉ là một món quà ẩm thực tinh túy mà còn là niềm tự hào của người dân địa phương. Với màu vàng chanh đặc trưng, hương thơm dịu nhẹ và vị ngọt thanh mát, mật ong bạc hà đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng nhất của vùng đất này, thu hút du khách trong và ngoài nước.

Pẻng Phạ - "bánh trời" của người Tày Bắc Kạn

Cẩm nang 12/08/2025 10:25

Nền ẩm thực của các dân tộc thiểu số vùng núi phía Bắc Việt Nam luôn ẩn chứa những câu chuyện văn hóa đầy thú vị, và Pẻng Phạ của người Tày ở Bắc Kạn là một ví dụ điển hình. Không chỉ là một món ăn truyền thống, Pẻng Phạ còn được gọi bằng một cái tên mỹ miều, đầy thi vị: "bánh trời". Cái tên này không chỉ gợi lên hình ảnh một món bánh giản dị, mộc mạc mà còn hàm chứa một ý nghĩa tâm linh sâu sắc, gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng trời đất của người dân địa phương.

Trồng ổi Ba Cụp Kỳ Đồng: Đặc sản OCOP ở Hà Tĩnh

Cẩm nang 06/08/2025 11:37

Hà Tĩnh, mảnh đất được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu và thổ nhưỡng đa dạng, không chỉ nổi tiếng với những cánh đồng lúa bạt ngàn hay bờ biển dài thơ mộng, mà còn là nơi sản sinh ra nhiều loại cây ăn trái đặc sản, trong đó nổi bật là giống ổi Ba Cụp Kỳ Đồng. Với hương vị đặc trưng, giòn ngọt và thơm, ổi Ba Cụp Kỳ Đồng không chỉ là một loại trái cây thông thường mà còn mang trong mình câu chuyện về sự cần cù, sáng tạo của người dân Hà Tĩnh, đặc biệt là tại vùng đất Kỳ Đồng.

Bánh nếp nhân trứng kiến - Nét ẩm thực độc đáo của người Tày

Cẩm nang 05/08/2025 14:46

Trong kho tàng ẩm thực phong phú và đầy màu sắc của các dân tộc Việt Nam, người Tày ở Tuyên Quang sở hữu một món bánh đặc biệt, khiến bất cứ ai một lần nếm thử cũng phải trầm trồ khen ngợi bởi hương vị độc đáo và sự tinh tế trong cách chế biến: Bánh nếp nhân trứng kiến. Món bánh này không chỉ là một món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng cho sự gắn bó hài hòa giữa con người với thiên nhiên, thể hiện sự khéo léo và sáng tạo trong ẩm thực của đồng bào Tày vùng núi phía Bắc.

Cá thính Lập Thạch - Nét tinh tế ẩm thực Vĩnh Phúc

Cẩm nang 04/08/2025 15:03

Khi nhắc đến ẩm thực Vĩnh Phúc, bên cạnh những đặc sản dân dã mang đậm hương vị đồng quê, không thể không kể đến một món ăn vừa giản dị, mộc mạc nhưng lại ẩn chứa cả một nghệ thuật chế biến tinh tế và bề dày văn hóa: Cá Thính Lập Thạch. Món ăn này không chỉ là niềm tự hào của người dân Lập Thạch, Vĩnh Phúc, mà còn là một minh chứng sống động cho sự khéo léo, kiên trì của người Việt trong việc bảo quản và nâng tầm hương vị của sản vật địa phương.

Cà Gai leo Hợp Hòa (Tuyên Quang) - Vị thuốc quý

Cẩm nang 03/08/2025 14:49

Trong kho tàng y học cổ truyền phong phú của Việt Nam, có vô vàn cây thuốc quý mọc hoang dã, ẩn chứa những công dụng tuyệt vời được cha ông ta đúc kết qua bao đời. Một trong số đó phải kể đến Cà Gai Leo, đặc biệt là những cây Cà Gai Leo Hợp Hòa từ vùng đất Tuyên Quang.

Bọ xít chiên giòn - món ăn "gây nghiện" của miền Bắc

Cẩm nang 01/08/2025 13:59

Khi nhắc đến ẩm thực Việt Nam, nhiều người thường nghĩ ngay đến phở, nem rán, bún chả... Tuy nhiên, ở các vùng nông thôn, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc, có một món ăn độc đáo, thoạt nghe có vẻ "rợn người" nhưng lại là đặc sản "gây nghiện" đối với nhiều người: Bọ xít chiên giòn. Món ăn này không chỉ là một trải nghiệm ẩm thực lạ miệng mà còn phản ánh nét văn hóa, sự sáng tạo trong việc tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên của người dân địa phương.

Bò tái kiến đốt - Món ăn độc lạ ở Vĩnh Phúc

Cẩm nang 30/07/2025 10:28

Vĩnh Phúc, một tỉnh nằm ở cửa ngõ phía Tây Bắc của thủ đô Hà Nội, không chỉ được biết đến với cảnh quan thiên nhiên hữu tình như Tam Đảo, hồ Đại Lải, mà còn hấp dẫn du khách bởi nền ẩm thực đa dạng và độc đáo. Trong số đó, có một món ăn đặc biệt mà chỉ cần nghe tên đã gợi lên sự tò mò và một chút "rợn gáy": Bò tái kiến đốt. Đây không chỉ là một món ăn ngon mà còn là biểu tượng cho sự sáng tạo, khéo léo của người dân Vĩnh Phúc trong việc biến những nguyên liệu tưởng chừng như "dị" thành đặc sản hấp dẫn.

XEM THÊM