Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Cẩm nang 01/01/2025 15:16

Thái Hà

Theo dõi nnhc.vn trên

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm an toàn, nông nghiệp hữu cơ đang trở thành một xu hướng tất yếu. Khác với phương pháp canh tác truyền thống dựa vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, nông nghiệp hữu cơ tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp cân bằng và bền vững, trong đó đất đóng vai trò trung tâm. “Tấc đất, tấc vàng” đúng cả với nghĩa bóng và nghĩa đen.

Đất, không gì thay thế được trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Ảnh minh họa.

Đất không chỉ là nơi cây trồng bám rễ mà còn là một hệ thống phức tạp với vô số vi sinh vật, chất hữu cơ và các quá trình sinh hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất cây trồng. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, làm rõ tầm quan trọng của việc quản lý và bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Đất là kho chứa các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây trồng, bao gồm các chất đa lượng như Nitơ, Phốt pho, Kali, trung lượng như Canxi, Magie, Lưu huỳnh và vi lượng như Sắt, Kẽm, Mangan, Bo…

Trong nông nghiệp hữu cơ, việc duy trì và cải thiện độ phì nhiêu của đất được ưu tiên hàng đầu. Điều này được thực hiện thông qua nhiều biện pháp như sử dụng phân hữu cơ từ phân chuồng, phân xanh, compost, bã thực vật không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng. Trồng cây họ đậu có khả năng cố định Nitơ từ không khí vào đất, làm giàu nguồn dinh dưỡng tự nhiên cho đất. Luân canh cây trồng bằng cách thay đổi các loại cây trồng theo mùa giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Canh tác tối thiểu bằng cách hạn chế tối đa việc cày xới đất giúp bảo vệ cấu trúc đất và hệ vi sinh vật. Chất hữu cơ trong đất đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. Nó không chỉ là nguồn cung cấp trực tiếp các chất dinh dưỡng mà còn tạo thành phức hợp với các khoáng chất, giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng hơn. Đồng thời, chất hữu cơ còn cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất, giảm thiểu sự thất thoát dinh dưỡng do rửa trôi. Đất là một hệ sinh thái sống động với vô số vi sinh vật, bao gồm vi khuẩn, nấm, xạ khuẩn, vi tảo và các vi sinh vật khác.

Đất tạo thành một mạng lưới phức tạp, tham gia vào nhiều quá trình quan trọng như phân hủy chất hữu cơ thành các chất dinh dưỡng đơn giản mà cây trồng có thể hấp thụ, chuyển hóa chất dinh dưỡng như tham gia vào các quá trình chuyển hóa Nitơ, Phốt pho, Lưu huỳnh giúp cây trồng sử dụng hiệu quả hơn, kiểm soát sâu bệnh hại bằng khả năng ức chế hoặc tiêu diệt các tác nhân gây bệnh cho cây trồng, và cải thiện cấu trúc đất bằng cách tạo ra các chất kết dính, giúp các hạt đất liên kết với nhau, tạo thành cấu trúc tơi xốp và thông thoáng. Trong nông nghiệp hữu cơ, việc bảo vệ và khuyến khích sự phát triển của hệ vi sinh vật đất được đặc biệt chú trọng. Việc tránh sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu hóa học là yếu tố then chốt, bởi chúng có thể gây hại cho hệ vi sinh vật, làm mất cân bằng hệ sinh thái đất.

Cấu trúc đất tốt có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển của cây trồng. Đất tơi xốp, thông thoáng giúp rễ cây phát triển dễ dàng, tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng, gây hại cho rễ cây. Chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cấu trúc đất. Nó giúp kết dính các hạt đất lại với nhau, tạo thành các kết cấu ổn định, giúp đất tơi xốp và thông thoáng. Đất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nước và không khí. Đất có khả năng giữ nước và cung cấp nước cho cây trồng trong suốt quá trình sinh trưởng. Đồng thời, đất cũng cần có khả năng thoát nước tốt để tránh ngập úng. Cấu trúc đất tốt sẽ giúp đất thông thoáng, cung cấp đủ oxy cho rễ cây hô hấp.

Để đảm bảo vai trò then chốt của đất trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là vô cùng quan trọng. Cần áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất như trồng cây che phủ, canh tác theo đường đồng mức, hạn chế cày xới giúp hạn chế xói mòn, bảo vệ cấu trúc đất và độ phì nhiêu. Sử dụng phân hữu cơ và các chất cải tạo đất cung cấp chất hữu cơ cho đất giúp cải thiện cấu trúc, độ phì nhiêu và hệ vi sinh vật. Kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại bằng các biện pháp sinh học như sử dụng thiên địch, vi sinh vật có lợi, các chế phẩm sinh học giúp kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại một cách tự nhiên, không gây hại cho đất. Luân canh cây trồng hợp lý giúp cân bằng dinh dưỡng trong đất, hạn chế sâu bệnh và cỏ dại.

Đất đóng vai trò then chốt trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Nó không chỉ là nền tảng vật lý mà còn là một hệ sinh thái sống động, cung cấp dinh dưỡng, hỗ trợ hệ vi sinh vật đa dạng, cải thiện cấu trúc và khả năng điều hòa nước, không khí. Việc quản lý và bảo vệ đất một cách bền vững là yếu tố quyết định đến sự thành công của hệ thống canh tác này. Bằng cách duy trì độ phì nhiêu của đất, khuyến khích sự phát triển của vi sinh vật đất và áp dụng các biện pháp canh tác bảo vệ đất, chúng ta có thể xây dựng một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững, cung cấp thực phẩm an toàn và bảo vệ môi trường./.

Tags:

Bài liên quan

Nông dân Quảng Ngãi bền lòng giữ mía giữa thị trường lao đao

Kinh tế nông nghiệp 11/04/2025 10:59

Không chấp nhận để cây mía bị lãng quên sau khi thị trường thay đổi, người nông dân Quảng Ngãi đã linh hoạt thích ứng và mở ra con đường mới. Họ không còn phụ thuộc vào nhà máy, mà tự mình định hướng đầu ra, quyết giữ lại “vị ngọt” trên những cánh đồng mía quê hương.

Giúp nông dân Thái Nguyên ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong sản xuất nông nghiệp

Chuyển đổi số 11/04/2025 10:08

Từ đầu năm 2025, Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên đã xây dựng kế hoạch phát động phong trào “Bình dân học AI” nhằm phổ cập trí tuệ nhân tạo (AI) cho hội viên nông dân, giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp để tăng hiệu quả lao động và nguồn thu nhập.

Du lịch canh nông - Hướng đi bền vững cho nông thôn Việt Nam

Cẩm nang 10/04/2025 08:18

Trong bối cảnh ngành du lịch cần đổi mới để bắt kịp xu hướng phát triển bền vững và gắn kết sâu sắc với đời sống bản địa, du lịch canh nông đang nổi lên như một mô hình tiềm năng, kết nối giữa sản xuất nông nghiệp và trải nghiệm du lịch.

Kon Tum triển khai các giải pháp phát triển sản xuất nông nghiệp

Kinh tế nông nghiệp 04/04/2025 17:10

UBND tỉnh Kon Tum vừa có Văn bản số 1070/UBND-KTN về việc tiếp tục triển khai các giải pháp phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Quảng Bình chú trọng chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm tăng giá trị nông sản

Kinh tế nông nghiệp 04/04/2025 09:35

Nhiều diện tích đất nông nghiệp ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã được chính quyền địa phương tích cực vận động, khuyến khích nhân dân thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm tăng giá trị nông sản, nâng cao thu nhập, hướng đến xây dựng nền nông nghiệp phát triển bền vững.

7 lợi ích to lớn khi sử dụng chế phẩm sinh học trong phát triển nông nghiệp hữu cơ

Chế phẩm sinh học 04/04/2025 07:51

Chế phẩm sinh học đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển nông nghiệp hữu cơ, bởi chúng là các sản phẩm tự nhiên hoặc chế biến từ các nguồn tài nguyên sinh học, giúp thay thế các hóa chất trong canh tác và bảo vệ môi trường.

CÁC TIN BÀI KHÁC

Nghệ An: Hơn 10.000 mô hình xử lý rác thải giúp nông dân giảm chi phí, tăng thu nhập

Cẩm nang 31/03/2025 16:25

Sau 3 năm triển khai, dự án xử lý rác thải nông nghiệp tại Nghệ An đã giúp hàng nghìn hộ dân biến rác thải thành tài nguyên, giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường.

Miến mỏ Tĩnh Túc - Xây dựng thương hiệu từ nông sản

Cẩm nang 30/03/2025 09:22

Cao Bằng được thiên nhiên ưu đãi, nổi tiếng với những sản phẩm nông sản đặc trưng, trong đó không thể không nhắc đến miến mỏ Tĩnh Túc, huyện Nguyên Bình. Miến không chỉ là một phần trong đời sống ẩm thực mà còn mang giá trị văn hóa, truyền thống của đồng bào dân tộc tại địa phương. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập và phát triển, miến mỏ Tĩnh Túc vẫn gặp phải nhiều thách thức từ việc khó khăn trong nhận diện thương hiệu đến việc bảo vệ sản phẩm không bị hàng giả, hàng nhái. Để sản phẩm vươn xa và khẳng định được giá trị riêng biệt, xây dựng và bảo vệ nhãn hiệu chứng nhận cho miến mỏ Tĩnh Túc là điều vô cùng cần thiết.

Hành trình xanh từ nông nghiệp hữu cơ đến du lịch trải nghiệm

Cẩm nang 29/03/2025 09:51

An Phú Farm tọa lạc tại Bà Nà, Đà Nẵng, một trong những trang trại tiên phong tại miền Trung đạt chứng nhận hữu cơ Việt Nam đang trở thành điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích nông nghiệp sạch kết hợp du lịch bền vững.

Hạn chế thấp nhất thiệt hại do sinh vật hại trên cây trồng

Nông nghiệp xanh 29/03/2025 09:42

Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do sinh vật hại gây ra, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật yêu cầu các địa phương chủ động biện pháp phòng chống sinh vật gây hại cây trồng; tăng cường kiểm tra đồng ruộng, theo dõi sát diễn biến sinh vật gây hại chính trong thời kỳ xung yếu trên các cây trồng chủ lực ở địa phương để phòng chống kịp thời, bảo vệ tốt sản xuất vụ đông xuân 2024-2025.

8 lưu ý quan trọng để sản xuất thành công sản phẩm hữu cơ

Nông nghiệp xanh 22/03/2025 12:24

Để sản xuất thành công một sản phẩm hữu cơ, các tiêu chuẩn sản xuất là yếu tố rất quan trọng để đảm bảo chất lượng, an toàn và bền vững.

Cải tạo vườn tạp: Việc hôm nay chớ để ngày mai

Cẩm nang 22/03/2025 11:24

Nền nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, việc tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất đai trở thành một yếu tố then chốt. Bên cạnh những cánh đồng lúa, vườn nhà đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và văn hóa của người dân nông thôn.

6 yếu tố then chốt để sản phẩm hữu cơ duy trì giá trị bền vững

Cẩm nang 20/03/2025 13:36

Chất lượng sản phẩm, giá thành hợp lý, nhận thức của người tiêu dùng, mạng lưới phân phối và tiêu thụ ổn định... là những yếu tố then chốt để sản phẩm hữu cơ duy trì giá trị bền vững.

VietShrimp 2025: Hướng đến một ngành tôm xanh, bền vững

Cẩm nang 19/03/2025 13:56

VietShrimp 2025 không chỉ là cơ hội kết nối giao thương mà còn là bước tiến quan trọng hướng đến một ngành tôm xanh, bền vững.

Trồng dược liệu dưới tán rừng và tiềm năng phát triển

Cẩm nang 17/03/2025 11:14

Trồng dược liệu dưới tán rừng là một mô hình nông lâm kết hợp độc đáo, mang lại nhiều lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường. Mô hình này không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sống gần rừng, mà còn góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.