![]() |
| Ảnh minh họa |
Sản xuất cà phê tiếp tục phát triển theo chiều sâu
Giai đoạn 2020–2025, ngành cà phê Lâm Đồng ghi nhận nhiều kết quả nổi bật. Diện tích cho sản phẩm tăng từ 287.122 ha lên 311.100 ha, năng suất tăng 10,56% (đạt 33,06 tạ/ha), đưa sản lượng toàn tỉnh vượt mốc trên 1 triệu tấn. Mặc dù diện tích trồng mới giảm hơn 37% do quỹ đất ổn định, việc đẩy mạnh thâm canh và tái canh đã giúp tăng hiệu quả trên cùng diện tích, phù hợp định hướng phát triển bền vững.
Toàn tỉnh hiện có 59.936 ha cà phê trồng xen, bao gồm cây công nghiệp và cây ăn quả. Đây là mô hình được đánh giá hiệu quả cao, vừa giảm rủi ro, vừa giúp người dân nâng thu nhập. Hệ thống liên kết sản xuất – tiêu thụ cũng được mở rộng với 65 chuỗi liên kết, thu hút gần 30.000 hộ tham gia.
Các tiêu chuẩn sản xuất bền vững ngày càng phổ biến. Hiện có 118.923 ha cà phê đạt chứng nhận VietGAP, 4C, UTZ, Rainforest, hữu cơ… Trong đó, diện tích cà phê đặc sản đạt 517 ha, chiếm 0,16% tổng diện tích.
Quản lý giống và chuyển giao kỹ thuật được chú trọng
Lâm Đồng hiện sử dụng bộ giống cà phê năng suất – chất lượng cao do WASI chọn tạo, như TR4, TR9, TRS1, TS5… Chiếm khoảng 70% cơ cấu giống tái canh. Tỉnh đã cấp giấy chứng nhận 10 cây đầu dòng và 11 vườn đầu dòng phục vụ gieo ươm giống chất lượng.
Toàn tỉnh có hơn 2.268 ha sản xuất cà phê ứng dụng công nghệ cao, tập trung vào tưới tiết kiệm, bón phân qua hệ thống, quản lý dịch hại tổng hợp IPM. Khoảng 38.176 ha đã áp dụng tưới tiết kiệm, giúp giảm chi phí và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Hoạt động tập huấn, chuyển giao kỹ thuật diễn ra mạnh mẽ. Chỉ riêng chương trình hợp tác với Nestlé, giai đoạn 2021–2025 đã tổ chức 560 lớp đào tạo với hơn 17.500 lượt người tham gia.
Tái canh cà phê giai đoạn 2021–2025 đạt hơn 45.600 ha
Theo báo cáo, tổng diện tích tái canh và ghép cải tạo giai đoạn 2021–2025 đạt 45.644 ha, đạt 85,07% kế hoạch. Trong đó:
Việc tái canh gặp nhiều khó khăn như giá cà phê tăng mạnh khiến nông dân không muốn phá bỏ vườn cũ, chi phí vật tư tăng cao, khó tiếp cận vốn vay ưu đãi và thiếu giống chất lượng vào thời điểm cao điểm. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ các doanh nghiệp, đặc biệt là Nestlé, giúp cung ứng hơn 5,1 triệu cây giống, góp phần thúc đẩy tái canh theo kế hoạch.
Nguồn vốn vay ưu đãi phục vụ tái canh được giải ngân 652,7 tỷ đồng, hỗ trợ hàng nghìn hộ nông dân cải tạo vườn cây.
Đặt mục tiêu 25.000 ha tái canh giai đoạn 2026–2030
Tỉnh đã xây dựng kế hoạch tái canh giai đoạn mới với tổng diện tích 25.000 ha, tập trung tại Di Linh, Bảo Lâm, Lâm Hà, Đắk Mil, Tuy Đức và Krông Nô. Mục tiêu là tái canh bằng giống mới đạt chuẩn, nâng tỷ lệ giống chất lượng lên 80–90%, áp dụng mạnh kỹ thuật IPM và tưới tiết kiệm.
Cùng với đó, tỉnh đề xuất huy động vốn ODA, vốn tín dụng ưu đãi, hỗ trợ chi phí giống – phân bón cho hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, và thành lập Ban Chỉ đạo tái canh cấp tỉnh.
Triển khai Quy định EUDR gặp nhiều thách thức
Quy định EUDR của EU về chống mất rừng là yêu cầu bắt buộc đối với nông sản xuất khẩu, trong đó có cà phê. Lâm Đồng đã xây dựng khung kế hoạch triển khai và thành lập Nhóm công tác PPP cấp tỉnh, đặt mục tiêu hoàn thành yêu cầu đối với doanh nghiệp lớn trước ngày 31/12/2025 và doanh nghiệp nhỏ trước 30/6/2026.
Tuy nhiên, tỷ lệ diện tích có mã số vùng trồng (MSVT) hiện rất thấp, mới chỉ đạt 435 ha/328.650 ha, gây áp lực lớn cho công tác thu thập dữ liệu GPS, bản đồ Polygon đối với hơn 220.000 hộ dân.
Tỉnh đang phối hợp IDH và doanh nghiệp thu thập dữ liệu vùng trồng tại 79 xã trọng điểm, đồng thời khẩn trương hoàn thiện cơ sở dữ liệu rừng mốc 31/12/2020. Công tác này cần nguồn ảnh vệ tinh độ phân giải cao, chi phí lớn nên tỉnh đề nghị Bộ hỗ trợ thêm.
Về tuyên truyền, Sở đã tổ chức hai lớp tập huấn đầu tiên và phối hợp nhiều viện, doanh nghiệp triển khai khảo sát, hội thảo về EUDR. Mục tiêu đặt ra đến tháng 6/2026: 100% cán bộ xã, 80% đại lý thu mua, 60% nông dân hiểu rõ quy định.
Đề xuất nhiều cơ chế hỗ trợ từ Trung ương
Để triển khai tái canh và EUDR hiệu quả, Lâm Đồng kiến nghị: