Bàn thêm về trí khôn (智慧)

Đề án 885 15/02/2025 17:09

Phan Thế Hải

Theo dõi nnhc.vn trên

Công cuộc đốt lò vẫn đang được đảng và nhà nước duy trì với cường độ không giảm khiến nhiều quan chức cao cấp vướng vào lao lý. Cùng với đó là những khoản tiền thất thoát hàng ngàn tỷ đồng khiến bà con mắt tròn mắt dẹt.

Trí tuệ gửi gắm ý nghĩa sâu xa trong từng bộ.

Một câu hỏi được đặt ra là: các ông chức cao vọng trọng, học hàm học vị đầy mình sao vẫn vướng vào tham sân si để rồi phải vào lò? “Một ngày tù ngàn thu ở ngoài” Trí khôn của họ đâu hết rồi? Đời người làm báo, dẫu có nhiều mục đích khác nhau nhưng chung quy lại đều là những kẻ đi nhặt nhạnh trí khôn trong thiên hạ để rồi chia sẻ với cộng đồng. Ấy là những bài viết về các sự vật và hiện tượng trong cuộc sống.

Về chuyện trí khôn, trí tuệ xin được chia sẻ những hiểu biết hạn hẹp của mình. Trong tiếng Việt xưa, chữ Trí Khôn được viết là: 智慧, có thể hiểu là trí tuệ. Chữ trí thì đã rõ, giờ bàn một chút về chữ Tuệ 慧. Theo đó, chữ Tuệ có hai bộ cơ bản: bộ thứ nhất là Tuế 彗 tức cái chổi quét nhà (Tuế tinh 彗星: sao chổi). Tiếp theo là bộ Tâm (心).

Người xưa thường nói: “Nếu tâm không tốt, còn nhiều bụi bặm dơ bẩn, không dùng cái chổi để quét dọn sạch sẽ không có Khôn.” Người miền Nam thường dùng chữ Huệ, và có khi dùng cả Tuệ và Huệ. Thí dụ: trí tuệ, Lục tổ Huệ Năng, phước huệ song tu, giới định tuệ,… Nay nói theo cách dân giã ấy là Trí khôn. Tuệ 慧 (bộ Tâm): sáng trí, hiểu biết tường tận. Đây là chữ thường thấy nhất trong kinh sách (trí tuệ, tuệ nhãn, tuệ giác, v.v.).

Nói về trí khôn hay trí tuệ người ta thường liên hệ đến sự hiểu biết, thông minh, thông thái dùng trong kinh sách, chữ Trí (智) và Minh (明) dựa theo bộ Nhật, nghĩa là đầu óc phải sáng chói như mặt trời. Còn chữ Tuệ lại dựa vào bộ Tâm. Phải chăng đây là một dụng ý uyên thâm của các cao nhân ngày xưa khi sáng tạo ra loại chữ tượng hình. Nếu tâm không tốt, còn nhiều bụi bặm dơ bẩn, không dùng cái chổi để quét dọn sạch sẽ, thì làm sao có tuệ, có khôn?

Người xưa nói: “Tĩnh năng sinh tuệ” (tĩnh lặng có thể sinh ra trí tuệ). Tĩnh lặng có nghĩa là trong lòng không còn những xao động, lòng trong như nước tĩnh tĩnh không động niệm. Làm thế nào để có thể giữ cho tâm trí như nước mà không có bất kỳ sự tạp niệm nào? Trước hết, đem tất cả những ích kỷ và ham muốn đã hình thành tẩy sạch nó đi, để đạt được tĩnh thực sự.

Khi đạt đến cái đích này thì “trí tuệ” được sinh ra, cũng tức là đã “khai tuệ”, “khai ngộ” rồi. Trí tuệ là khả năng nhận thức, học hỏi, hiểu biết và áp dụng kiến thức để giải quyết vấn đề, thích nghi với môi trường. Trí tuệ bao gồm tư duy logic, sáng tạo, khả năng phân tích, tổng hợp và đánh giá thông tin. Người có trí tuệ thường có kiến thức sâu rộng, tư duy sắc bén và khả năng đưa ra quyết định đúng đắn. Cứ như quan niệm của người xưa thì các quan chức vì tham lam mà vướng lao lý không thể gọi là có tuệ hay có khôn./.

Tags:

Bàn thêm một chút về trí khôn (智慧)

Bài liên quan

CÁC TIN BÀI KHÁC

Đánh giá hiệu quả của các mô hình canh tác hữu cơ tích hợp trong cải thiện độ phì nhiêu đất và đa dạng sinh học tại các vùng đất bạc màu ở Đông Nam Bộ

Nghiên cứu trao đổi 22/10/2025 16:07

Các vùng đất bạc màu, nghèo dinh dưỡng tại Đông Nam Bộ, Việt Nam, đang đối mặt với nguy cơ thoái hóa nghiêm trọng do tác động của canh tác độc canh và việc lạm dụng phân bón hóa học. Để giải quyết vấn đề này, các mô hình canh tác hữu cơ tích hợp (Integrated Organic Farming Systems - IOFS) đang được coi là một giải pháp hiệu quả và bền vững. IOFS không chỉ tập trung vào việc loại bỏ hóa chất nông nghiệp mà còn tích hợp nhiều yếu tố như cây trồng, vật nuôi, thủy sản, và vi sinh vật để tạo ra một hệ sinh thái nông nghiệp khép kín, tự cung tự cấp. Bài viết này sẽ phân tích và đánh giá hiệu quả của các mô hình IOFS trong việc cải thiện độ phì nhiêu đất và tăng cường đa dạng sinh học, từ đó đưa ra một hướng đi mới cho nền nông nghiệp bền vững tại khu vực này.

Những nguyên tắc về sức khỏe trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 22/10/2025 10:11

Năm 2005, hội nghị thường niên của IFOAM tổ chức tại Adelaide - Úc đã thống nhất một định nghĩa chung về Nông nghiệp hữu cơ và xây dựng 4 nguyên tắc gồm: sức khoẻ, sinh thái, công bằng và cẩn trọng định hướng cho sản xuất và xây dựng các tiêu chuẩn nông nghiệp hữu cơ.

Tiềm năng và thách thức trong phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 21/10/2025 08:57

Nông nghiệp hữu cơ đang nổi lên như một xu hướng tất yếu và đầy hứa hẹn cho ngành nông nghiệp Việt Nam, mang theo kỳ vọng về một nền sản xuất bền vững, sản phẩm an toàn và giá trị gia tăng cao hơn. Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên đa dạng, lực lượng lao động nông nghiệp dồi dào và sự quan tâm ngày càng tăng từ thị trường nội địa cũng như quốc tế, tương lai phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam được đánh giá là rất sáng sủa, dù vẫn còn đó những thách thức cần vượt qua.

Bảy nguyên tắc cốt lõi của HACCP - Doanh nghiệp thực phẩm cần nắm chắc

Hợp tác quốc tế 20/10/2025 15:42

Trong ngành thực phẩm, an toàn vệ sinh là yếu tố sống còn quyết định niềm tin người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp, Hợp tác xã, thậm chí gia đình. Không chỉ dừng lại ở yêu cầu trong nước, các thị trường quốc tế như EU, Mỹ, Nhật Bản đều có những quy định khắt khe về quản lý an toàn thực phẩm.

Cơ sở lý luận và thực tiễn phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 19/10/2025 06:00

Nông nghiệp hữu cơ đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn ngày càng tăng cao. Tại Việt Nam, với tiềm năng nông nghiệp phong phú và truyền thống canh tác lâu đời, việc phát triển nông nghiệp hữu cơ không chỉ là cơ hội mà còn là yêu cầu cấp thiết.

Điểm qua thành tựu sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 18/10/2025 15:45

Trong những năm gần đây, nông nghiệp hữu cơ tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong ngành nông nghiệp. Sự gia tăng nhận thức về an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững đã thúc đẩy người nông dân, doanh nghiệp và nhà quản lý cùng chung tay xây dựng nền nông nghiệp hữu cơ ngày càng vững mạnh.

Cơ chế, chính sách phát triển nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 17/10/2025 11:21

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã đặc biệt quan tâm và đưa ra nhiều cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ. Điều này xuất phát từ nhận thức sâu sắc về vai trò quan trọng của nông nghiệp hữu cơ trong việc bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng nông sản và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn.

Canh tác ngô bền vững trên đất dốc tại các tỉnh vùng cao Tây Bắc

Nghiên cứu trao đổi 17/10/2025 11:17

Ngày 16/10 vừa qua, tại xã Chiềng Sại, tỉnh Sơn La, Công ty TNHH Syngenta Việt Nam phối hợp cùng Viện Thổ nhưỡng Nông hóa (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh Sơn La tổ chức Hội thảo sơ kết Mô hình Canh tác ngô bền vững trên đất dốc, đánh dấu hơn hai năm triển khai mô hình trồng ngô theo hướng bảo vệ sức khỏe đất và giảm xói mòn.

Tuyến trùng ký sinh - kẻ thù của rễ cây trồng: Đặc trị bằng giải pháp sinh học

Chế phẩm sinh học 16/10/2025 08:30

Trong sản xuất nông nghiệp, rễ cây chính là “trái tim” của hệ sinh thái đất, đóng vai trò hấp thụ nước, dinh dưỡng và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của cây trồng. Tuy nhiên, một trong những kẻ thù nguy hiểm, gây thiệt hại nghiêm trọng đến bộ rễ chính là tuyến trùng ký sinh (Nematodes). Chúng không chỉ làm suy yếu khả năng sinh trưởng của cây mà còn mở đường cho nhiều loại nấm bệnh nguy hiểm khác xâm nhập.

Đa dạng kênh tiêu thụ hàng hóa: "Chìa khóa" phát triển bền vững nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 15/10/2025 11:04

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ mang lại nhiều lợi ích vượt trội về môi trường, sức khỏe và kinh tế. Tuy nhiên, để ngành này phát triển bền vững, việc đảm bảo đầu ra ổn định và có giá trị cho sản phẩm hữu cơ là yếu tố then chốt. Nếu không có các kênh tiêu thụ hiệu quả, nông dân sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì sản xuất và mở rộng quy mô. Bài viết này sẽ đi sâu vào các giải pháp đa dạng để tiêu thụ sản phẩm hữu cơ, từ các kênh truyền thống đến những phương thức tiếp cận hiện đại và sáng tạo.

Từ tiềm năng đến hiện thực hóa một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững

Nghiên cứu trao đổi 14/10/2025 11:32

Hai thập kỷ tới, bức tranh nông nghiệp Việt Nam hứa hẹn sẽ chứng kiến một sự chuyển mình mạnh mẽ, với nông nghiệp hữu cơ không còn là một xu hướng nhỏ lẻ mà sẽ trở thành một trụ cột quan trọng, định hình lại cách chúng ta sản xuất, tiêu thụ thực phẩm và tương tác với môi trường.

Doanh nghiệp, HTX và Nông dân: "Tam giác trụ cột" trong phát triển Nông nghiệp hữu cơ

Nghiên cứu trao đổi 11/10/2025 08:20

Nông nghiệp hữu cơ, với những cam kết về bảo vệ môi trường, sức khỏe con người và phát triển bền vững, đang ngày càng khẳng định vị thế là xu hướng tất yếu của tương lai. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ và hiệu quả của lĩnh vực này không thể thiếu sự chung tay và phối hợp nhịp nhàng của ba chủ thể quan trọng: doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) và người nông dân. Mỗi bên đóng một vai trò không thể thay thế, tạo thành một tam giác trụ cột vững chắc cho sự lớn mạnh của nông nghiệp hữu cơ.

XEM THÊM