Bàn thêm về trí khôn (智慧)

Đề án 885 15/02/2025 17:09

Phan Thế Hải

Theo dõi nnhc.vn trên

Công cuộc đốt lò vẫn đang được đảng và nhà nước duy trì với cường độ không giảm khiến nhiều quan chức cao cấp vướng vào lao lý. Cùng với đó là những khoản tiền thất thoát hàng ngàn tỷ đồng khiến bà con mắt tròn mắt dẹt.

Trí tuệ gửi gắm ý nghĩa sâu xa trong từng bộ.

Một câu hỏi được đặt ra là: các ông chức cao vọng trọng, học hàm học vị đầy mình sao vẫn vướng vào tham sân si để rồi phải vào lò? “Một ngày tù ngàn thu ở ngoài” Trí khôn của họ đâu hết rồi? Đời người làm báo, dẫu có nhiều mục đích khác nhau nhưng chung quy lại đều là những kẻ đi nhặt nhạnh trí khôn trong thiên hạ để rồi chia sẻ với cộng đồng. Ấy là những bài viết về các sự vật và hiện tượng trong cuộc sống.

Về chuyện trí khôn, trí tuệ xin được chia sẻ những hiểu biết hạn hẹp của mình. Trong tiếng Việt xưa, chữ Trí Khôn được viết là: 智慧, có thể hiểu là trí tuệ. Chữ trí thì đã rõ, giờ bàn một chút về chữ Tuệ 慧. Theo đó, chữ Tuệ có hai bộ cơ bản: bộ thứ nhất là Tuế 彗 tức cái chổi quét nhà (Tuế tinh 彗星: sao chổi). Tiếp theo là bộ Tâm (心).

Người xưa thường nói: “Nếu tâm không tốt, còn nhiều bụi bặm dơ bẩn, không dùng cái chổi để quét dọn sạch sẽ không có Khôn.” Người miền Nam thường dùng chữ Huệ, và có khi dùng cả Tuệ và Huệ. Thí dụ: trí tuệ, Lục tổ Huệ Năng, phước huệ song tu, giới định tuệ,… Nay nói theo cách dân giã ấy là Trí khôn. Tuệ 慧 (bộ Tâm): sáng trí, hiểu biết tường tận. Đây là chữ thường thấy nhất trong kinh sách (trí tuệ, tuệ nhãn, tuệ giác, v.v.).

Nói về trí khôn hay trí tuệ người ta thường liên hệ đến sự hiểu biết, thông minh, thông thái dùng trong kinh sách, chữ Trí (智) và Minh (明) dựa theo bộ Nhật, nghĩa là đầu óc phải sáng chói như mặt trời. Còn chữ Tuệ lại dựa vào bộ Tâm. Phải chăng đây là một dụng ý uyên thâm của các cao nhân ngày xưa khi sáng tạo ra loại chữ tượng hình. Nếu tâm không tốt, còn nhiều bụi bặm dơ bẩn, không dùng cái chổi để quét dọn sạch sẽ, thì làm sao có tuệ, có khôn?

Người xưa nói: “Tĩnh năng sinh tuệ” (tĩnh lặng có thể sinh ra trí tuệ). Tĩnh lặng có nghĩa là trong lòng không còn những xao động, lòng trong như nước tĩnh tĩnh không động niệm. Làm thế nào để có thể giữ cho tâm trí như nước mà không có bất kỳ sự tạp niệm nào? Trước hết, đem tất cả những ích kỷ và ham muốn đã hình thành tẩy sạch nó đi, để đạt được tĩnh thực sự.

Khi đạt đến cái đích này thì “trí tuệ” được sinh ra, cũng tức là đã “khai tuệ”, “khai ngộ” rồi. Trí tuệ là khả năng nhận thức, học hỏi, hiểu biết và áp dụng kiến thức để giải quyết vấn đề, thích nghi với môi trường. Trí tuệ bao gồm tư duy logic, sáng tạo, khả năng phân tích, tổng hợp và đánh giá thông tin. Người có trí tuệ thường có kiến thức sâu rộng, tư duy sắc bén và khả năng đưa ra quyết định đúng đắn. Cứ như quan niệm của người xưa thì các quan chức vì tham lam mà vướng lao lý không thể gọi là có tuệ hay có khôn./.

Tags:

Bàn thêm một chút về trí khôn (智慧)

Bài liên quan

CÁC TIN BÀI KHÁC

Tiêu chuẩn, thương hiệu và niềm tin: Ba phép thử lớn với nông nghiệp hữu cơ Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 13/12/2025 07:04

Từ những mô hình sản xuất cụ thể của hội viên Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam đến góc nhìn của các hệ thống bán lẻ, nhập khẩu và phân phối, trong buổi chiều ngày 12/12, phiên chia sẻ của hội viên về hành trình làm nông nghiệp hữu cơ và thảo luận “Giải pháp thúc đẩy thương mại cho thị trường hữu cơ” cho thấy ba thách thức với nông nghiệp hữu cơ Việt Nam hiện nay: chuẩn mực chứng nhận, xây dựng thương hiệu và củng cố niềm tin với thị trường.

Tưới thông minh - Giải pháp xanh cho vùng hạn mặn Vĩnh Long

Nghiên cứu trao đổi 12/12/2025 15:17

Nhóm tác giả đến từ các trường đại học và viện nghiên cứu tại TP. Hồ Chí Minh đã phát triển thành công mô hình tưới tự động tiết kiệm nước cho sản xuất rau hữu cơ tại xã Ba Tri (tỉnh Bến Tre trước đây), tỉnh Vĩnh Long, góp phần ứng phó hiệu quả với biến đ

Hội nghị kết nối hội viên VOAA: Giới thiệu tiêu chuẩn VOAA được IFOAM công nhận

Nghiên cứu trao đổi 12/12/2025 14:29

TSKH. Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA), nhấn mạnh hội nghị là dịp quan trọng nhất trong năm để hội viên từ mọi miền đất nước gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và đối thoại hai chiều với Ban Chấp hành (BCH) về trách nhiệm của Hiệp hội và của từng hội viên trong phát triển nông nghiệp hữu cơ. Chủ tịch VOAA bày tỏ mong muốn lắng nghe ý kiến từ đội ngũ nhà khoa học, doanh nghiệp đến nông dân ở vùng sâu, vùng xa, nhằm tháo gỡ những vướng mắc tồn tại và xây dựng giải pháp hiệu quả hơn cho giai đoạn tới.

Thực trạng tiêu dùng thực phẩm hữu cơ tại Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 12/12/2025 05:39

Yếu tố “xanh” lần đầu tiên được đề cập trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, theo đó Việt Nam xác định việc chuyển đổi phương thức tiêu dùng theo hướng bền vững nhằm bảo vệ và cải thiện chất lượng môi trường, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu.

Kinh tế tư nhân - động lực mới của nông nghiệp xanh và hội nhập

Nghiên cứu trao đổi 12/12/2025 05:33

Trong quá trình đổi mới và hội nhập, kinh tế tư nhân (KTTN) được coi là một trong những trụ cột quan trọng của phát triển kinh tế đất nước. Trong đó, phát triển kinh tế tư nhân trong nông nghiệp cũng đang khẳng định vị trí, uy tín ngày càng rõ. Từ hộ nông dân sản xuất giỏi đến các doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn, khu vực này đang góp phần thúc đẩy đầu tư, đổi mới sáng tạo, mở rộng thị trường và nâng tầm giá trị nông sản Việt. Tuy nhiên, để KTTN thật sự trở thành động lực dẫn dắt, cần những cải cách mạnh mẽ về thể chế, hạ tầng và liên kết chuỗi giá trị.

Khám phá loại gene cổ đại giúp thực vật sinh trưởng, thích nghi và tồn tại

Nghiên cứu trao đổi 11/12/2025 06:35

Một nhóm nhà khoa học tại Đại học Monash (Australia) vừa xác định được gene duy nhất từ một loài thực vật trên cạn giúp làm sáng tỏ cách thức thực vật lần đầu tiên phát triển khả năng sinh trưởng liên tục - một đặc điểm then chốt cho phép chúng xâm chiếm đất khô và định hình sự sống trên Trái Đất.

Đẩy mạnh cơ cấu nông nghiệp theo hướng phát triển xanh, hữu cơ, tuần hoàn

Nghiên cứu trao đổi 10/12/2025 14:02

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025, nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ có cơ chế, chính sách tín dụng và ưu đãi thuế để hỗ trợ vốn cho nông dân, hợp tác xã đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, tuần hoàn, phát thải thấp. Đây được coi là hướng đi quan trọng nhằm nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững.

Tạo đột phá cho kinh tế tập thể, hợp tác xã với mô hình xanh, số, tuần hoàn

Nghiên cứu trao đổi 10/12/2025 05:40

Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã theo mô hình xanh, số, tuần hoàn, đồng thời tăng cường liên kết với doanh nghiệp và các khu vực kinh tế khác được Chính phủ xác định là yêu cầu thực tiễn và giải pháp chiến lược trong giai đoạn mới. Đây là nội dung kết luận tại Thông báo số 678/TB-VPCP ngày 9/12/2025 về Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025.

Hội thảo Ứng dụng KHCN trong sản xuất chế biến cây ăn quả ôn đới theo hướng sinh thái kết hợp với du lịch nông nghiệp

Nghiên cứu trao đổi 10/12/2025 05:34

Tại Khu du lịch sinh thái Kolia, xã Thành Công (Cao Bằng) ngày 8/12/2025, Trung tâm Đào tạo, nghiên cứu giống cây trồng và vật nuôi, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên tổ chức Hội thảo Ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất chế biến cây ăn quả ôn đới theo hướng sinh thái kết hợp với du lịch nông nghiệp.

Quy trình quản lý tổng hợp rệp sáp giả hại cây thanh long theo hướng sinh học

Chế phẩm sinh học 09/12/2025 11:48

Rệp sáp giả hút nhựa của cây, làm cho cây sinh trưởng phát triển kém, đồng thời còn tiết ra dịch mật tạo điều kiện cho nấm muội đen phát triển làm ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình quang hợp của cây, làm ảnh hưởng đến mẫu mã thương phẩm của quả thanh long. Rệp sáp giả tồn tại trên trái thanh long nên có thể là rào cản đối với xuất khẩu trái cây...

Nhận diện tiềm năng phát triển nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam

Nghiên cứu trao đổi 08/12/2025 13:32

Theo Liên đoàn Các phong trào canh tác nông nghiệp hữu cơ quốc tế (IFOAM), nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất toàn diện hướng tới sự bền vững của hệ sinh thái, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng tốt, tôn trọng động vật và công bằng xã hội.

Huế: Thực trạng và giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững tại phường Dương Nỗ

Ảnh 08/12/2025 07:27

Phường Dương Nỗ (Tp. Huế) có diện tích đất nông nghiệp là 1.260,01ha, là phường được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã Phú Dương, Phú Mậu và Phú Thanh (cũ).

XEM THÊM