Sản phẩm OCOP ngày càng đa dạng, phong phú mang đậm dấu ấn vùng miền

Trước khi OCOP được triển khai, nhiều vùng nông thôn Việt Nam vẫn còn đối mặt với những thách thức không nhỏ. Sản xuất nông nghiệp chủ yếu mang tính tự phát, nhỏ lẻ, chất lượng và giá trị gia tăng thấp. Các sản phẩm truyền thống, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương chưa được khai thác và phát triển một cách bài bản, thiếu sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ. Đời sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn, tình trạng di cư lao động từ nông thôn ra thành thị diễn ra phổ biến, làm ảnh hưởng đến nguồn nhân lực và sự phát triển bền vững của khu vực nông thôn.

Sự ra đời của Chương trình OCOP theo Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 7/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ đã thổi một luồng gió mới vào bức tranh nông thôn Việt Nam. OCOP không đơn thuần là hỗ trợ sản xuất mà còn tập trung vào việc phát triển các hình thức tổ chức kinh tế, nâng cao chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại và phát triển các kênh tiêu thụ bền vững. Chương trình đã khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, khuyến khích người dân và các tổ chức kinh tế nông thôn khai thác những lợi thế, đặc thù của địa phương để tạo ra những sản phẩm độc đáo, có giá trị gia tăng cao.

Một trong những thay đổi rõ rệt nhất mà OCOP mang lại chính là sự chuyển đổi tư duy sản xuất của người nông dân và các chủ thể kinh tế nông thôn. Thay vì sản xuất theo kinh nghiệm truyền thống, OCOP hướng dẫn người dân áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến, đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Việc tham gia OCOP cũng giúp các chủ thể nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì, nhãn mác sản phẩm một cách chuyên nghiệp, từ đó nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

OCOP đã thực sự khơi dậy tiềm năng và phát huy thế mạnh của từng vùng miền. Mỗi địa phương đều có những sản phẩm đặc trưng, mang đậm dấu ấn văn hóa và điều kiện tự nhiên riêng. Thông qua OCOP, những sản phẩm này đã được "đánh thức", đầu tư phát triển và quảng bá một cách hiệu quả. Chúng ta có thể thấy sự hồi sinh của nhiều làng nghề truyền thống, sự phát triển của các sản phẩm nông sản đặc sản như chè Shan Tuyết cổ thụ ở vùng núi phía Bắc, mật ong bạc hà Hà Giang, các sản phẩm chế biến từ sen ở Đồng Tháp hay các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo ở các vùng quê khác. OCOP đã biến những sản vật địa phương thành những hàng hóa có giá trị, góp phần tăng thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân.

Bên cạnh đó, OCOP còn thúc đẩy sự liên kết giữa các chủ thể sản xuất, kinh doanh và các tổ chức hỗ trợ. Chương trình khuyến khích việc thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp nhỏ và vừa để tập hợp sức mạnh, nâng cao năng lực sản xuất và khả năng tiếp cận thị trường. Sự liên kết này cũng giúp các chủ thể chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ nhau về kỹ thuật, công nghệ và tìm kiếm các kênh tiêu thụ ổn định.

Một yếu tố quan trọng khác làm nên sự thành công của OCOP chính là sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cấp chính quyền. Từ việc ban hành các cơ chế, chính sách, xây dựng bộ máy chỉ đạo, tổ chức thực hiện đến việc hỗ trợ về vốn, khoa học công nghệ, xúc tiến thương mại, các cấp chính quyền đã tạo điều kiện thuận lợi để phong trào OCOP phát triển sâu rộng và hiệu quả. Nhiều địa phương đã có những sáng kiến, cách làm hay, phù hợp với điều kiện thực tế của mình, góp phần nhân rộng mô hình OCOP thành công.

Không chỉ mang lại những lợi ích về kinh tế, OCOP còn có những tác động tích cực đến văn hóa và xã hội nông thôn. Việc phát triển các sản phẩm OCOP gắn liền với các giá trị văn hóa truyền thống đã góp phần bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hóa đặc sắc của từng vùng miền. Nhiều sản phẩm OCOP đã trở thành những "đại sứ văn hóa", giới thiệu với du khách trong và ngoài nước về lịch sử, con người và bản sắc của quê hương. OCOP cũng tạo ra một không khí sôi nổi, tinh thần đoàn kết và ý chí vươn lên trong cộng đồng, góp phần xây dựng nông thôn mới ngày càng văn minh, giàu đẹp.

Tuy nhiên, để phong trào OCOP phát triển bền vững và thực sự làm thay đổi bộ mặt nông thôn một cách toàn diện, vẫn còn nhiều việc cần phải làm. Cần tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu mạnh, mở rộng các kênh tiêu thụ, đặc biệt là trên các nền tảng thương mại điện tử. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, tập huấn cho các chủ thể OCOP về kiến thức quản lý, marketing và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các tổ chức hỗ trợ, doanh nghiệp và người dân là yếu tố then chốt để OCOP tiếp tục gặt hái được những thành công to lớn hơn nữa, thực sự trở thành ngọn gió lành thổi bừng sức sống và làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam./.