![]() |
| Chị Nguyễn Thị Hà, người tiên phong xây dựng mô hình trồng lúa rươi hữu cơ độc đáo, đặt nền móng vững chắc cho nông nghiệp sạch tại địa phương. |
Cơ duyên với đất Rươi và ý tưởng khởi nghiệp
Mặc dù sinh ra tại Hải Dương (cũ) trong một gia đình rất đông anh em, bố mẹ làn nghề thuần nông, Nguyễn Thị Hà rất hiểu về người làm nông nghiệp. Tốt nghiệp phổ thông trung học và theo đuổi ước mơ làm kĩ sư nông nghiệp đã phải bỏ dở khi đang là sinh viên năm thứ 2 tại trường Đại Học Nông nghiệp vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, việc học được chia sẻ cho các em nhỏ trong gia đình. Nguyễn Thị Hà vừa đi làm vừa đi học kế toán ở gần nhà để vơi bớt gánh nặng về kinh tế cho bố mẹ.
Năm 2009, sau khi lập gia đình, chị Hà về quê chồng ở huyện Kiến Thuỵ (cũ) TP Hải Phòng, trước khi trở thành Giám đốc HTX Thụy Hương (xã Thụy Hương, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng), chị Nguyễn Thị Hà làm kế toán cho một doanh nghiệp nhà nước. Năm 2015, thấy người dân bỏ ruộng không canh tác ngày càng tăng, niềm đam mê nghề nông lại trỗi dậy trong chị. HTX Sản xuất – Kinh doanh – Dịch vụ Nông nghiệp Thụy Hương đã được thành lập với mong muốn đồng hành cùng nông dân làm giàu ngay trên mảnh đất ven biển Hải Phòng.
![]() |
| Mô hình gieo mạ khay của HTX Sản xuất – Kinh doanh – Dịch vụ Nông nghiệp Thụy Hương. |
Chị Hà cho biết: “Trong những ngày đầu thành lập HTX Thụy Hương tập trung vào các hoạt dịch vụ, như: dịch vụ mạ khay, cấy máy; đầu tư máy móc thực hiện cơ giới hóa đồng ruộng. Để bắt đầu công cuộc cùng nông dân cơ giới hóa đồng ruộng, lãnh đạo HTX đã mạnh dạn đầu tư 4 máy cấy, 2 máy gặt, 1 giàn gieo mạ và 4,6 vạn khay gieo… với tổng mức đầu tư hơn 2 tỷ đồng.”
Cùng thời điểm triển khai các dịch vụ trên, thấy nhiều diện tích ruộng ven sông bị bỏ hoang hoặc chỉ khai thác rươi, do người dân lo ngại việc cấy lúa sẽ ảnh hưởng đến môi trường sống nhạy cảm của rươi. Hà nhận ra lợi thế đặc biệt của vùng đất này là hệ sinh thái cộng sinh giữa cây lúa và con rươi. Vì rươi cực kỳ nhạy cảm với hóa chất và chỉ sống được ở vùng nước lợ, đất sạch, việc canh tác lúa trên ruộng rươi bắt buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình hữu cơ (Organic). Đây chính là "chìa khóa vàng" để tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch, độc đáo.
Hành trình đầy táo bạo và gian nan
Giai đoạn 2014-2015 đánh dấu những bước đi khó khăn đầu tiên để hiện thực hóa ý tưởng của chị Hà khi người dân nơi đây chưa tiếp cận rộng rãi về nông nghiệp hữu cơ. Việc thay đổi tư duy làm việc và chứng minh hiệu quả của việc sản xuất ra các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ đến với người nông dân của chị Hà là một quá trình đầy thử thách, khắc nghiệt. Quyết tâm hiện thực hoá ước mơ và mang lại lợi ích bền vững cho cộng đồng, cho môi trường, chị Hà bắt đầu đổi mới kĩ thuật bằng việc cải tạo mặt bằng, áp dụng đồng bộ cơ giới hóa, đưa kỹ thuật mạ khay cấy máy vào áp dụng.
![]() |
| Hơn 200 ha diện tích nuôi, trồng lúa rươi của HTX Sản xuất – Kinh doanh – Dịch vụ Nông nghiệp Thụy Hương. |
Không chỉ đổi mới kĩ thuật bằng việc thực hiện cơ giới hoá, chị Hà còn thay thế hoàn toàn phân bón hóa chất bằng phân bón vi sinh để bảo vệ hệ sinh thái rươi. Quy trình hữu cơ còn mới mẻ, năng suất lúa ban đầu khá thấp so với lúa hóa chất truyền thống, ý tưởng của chị Hà gặp nhiều hoài nghi từ người dân đã quen với việc bỏ lúa để "săn rươi". Với quyết dịnh táo bạo, chị đã cam kết đầu tư 100% chi phí trên diện tích thử nghiệm 10 sào tại xã Ngũ Phúc với một quy trình nghiêm ngặt.
Sau vụ mùa đầu tiên, lúa phát triển tốt, đạt năng suất 80-90 kg/sào (khoảng 2,2 - 2,5 tấn/ha). Mặc dù năng suất thấp hơn lúa hóa học, giá bán lại cao gấp 3 lần lúa thường. Đặc biệt, sản lượng rươi không những không giảm mà còn tăng đáng kể do môi trường đất và nước được cải tạo sạch. Sự kiên trì và tinh thần dám nghĩ dám làm, chị đã chứng minh cho bà con thấy hiệu quả kinh tế từ việc phát triển sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Các hộ dân được tận mắt chứng kiến thu nhập từ lúa và rươi mang lại lợi nhuận gấp đôi, gấp ba so với chỉ trồng lúa hóa học hoặc chỉ khai thác rươi. Thành công này đã mở đường cho mô hình lúa rươi hữu cơ dưới sự dẫn dắt của chị Hà mở rộng lên hơn 200 ha.
![]() |
Biến ruộng Rươi thành “vàng hữu cơ”
Sản phẩm "Gạo ruộng rươi" là kết tinh của một hệ sinh thái trong sạch. Gạo được đánh giá là giàu dưỡng chất vượt trội như Vitamin A, B1, B6, B12, Omega 3-6-9, an lành cho sức khỏe. Chất lượng được công nhận: Năm 2019, sản phẩm "Gạo ruộng rươi Kiến Thụy" đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao của Hải Phòng. Sản phẩm còn được chọn đề cử là đặc sản tham gia TOP đặc sản Việt Nam 2020.
![]() |
| Năm 2019, sản phẩm "Gạo ruộng rươi Kiến Thụy" đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao của Hải Phòng. Sản phẩm còn được chọn đề cử là đặc sản tham gia TOP đặc sản Việt Nam 2020. |
HTX Thụy Hương dần tạo nên chuỗi giá trị khép kín, đầu tư và cung cấp dịch vụ gieo cấy, cơ giới hóa, quy trình kỹ thuật hữu cơ. Quan trọng hơn, HTX bao tiêu toàn bộ sản phẩm lúa cho nông dân với giá cao hơn lúa thường. Nông dân được hưởng lợi kép từ thu nhập lúa hữu cơ và sản lượng rươi tăng cao.
Với những đóng góp to lớn, chị Nguyễn Thị Hà đã được vinh danh là "Nông dân Việt Nam Xuất sắc năm 2023". Chị đã biến những cánh đồng hoang hóa trở thành "vàng" với thương hiệu "Gạo ruộng rươi", khẳng định vai trò là kiến trúc sư của một mô hình nông nghiệp sinh thái bền vững, hiệu quả kinh tế cao.
![]() |
| Với những đóng góp to lớn, chị Nguyễn Thị Hà đã được vinh danh là "Nông dân Việt Nam Xuất sắc năm 2023". |
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí Nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, chị Nguyễn Thị Hà vẫn còn nhiều trăn trở và lo lắng. “Hiện nay, việc xâm nhập mặn tại các cánh đồng ven biển tại Hải Phòng đang ngày càng nhiểu. Xâm nhập mặn tại Hải Phòng đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp, nhất là ở các huyện như Tiên Lãng, Kiến Thụy, với độ mặn cao hơn bình thường nhiều lần, khiến việc lấy nước phục vụ đồng ruộng và thau chua gặp khó khăn, buộc nhiều nơi phải chuyển đổi cây trồng vật nuôi, gây thiệt hại nặng nẽ cho nông dân và vùng lúa-rươi truyền thống. Đây là thách thức không nhỉ đối với người làm nông nghiệp hữu cơ như chúng tôi.”
Không chỉ dừng lại ở Kiến Thụy, mô hình lúa rươi hữu cơ của chị Hà đã lan tỏa mạnh mẽ sang các huyện lân cận tại Hải Phòng và nhiều tỉnh thành khác. Từ một kế toán viên rẽ hướng sang nông nghiệp, chị đã trở thành người "truyền lửa", dẫn dắt nông dân làm giàu trên chính quê hương mình. Những cánh đồng từng bị bỏ hoang nay đã hóa "vàng" với thương hiệu "Gạo ruộng rươi" nổi tiếng. Chị Hà không chỉ khẳng định vai trò là người kiến tạo mô hình nông nghiệp sinh thái bền vững mà còn mang lại nguồn thực phẩm sạch, an toàn cho cộng đồng.