Các chuyên gia trao đổi kinh nghiệm ngay trên ruộng lúa

Tuy nhiên, sự chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp hữu cơ không phải là điều dễ dàng. Để thành công, người nông dân cần phải nắm vững một hệ thống kiến thức và kỹ năng hoàn toàn mới. Và đó chính là lúc đào tạo đóng vai trò then chốt, là chìa khoá, bệ phóng cho sự phát triển của nông nghiệp hữu cơ. Người Việt có câu “không thày đố mày làm nên”, một câu tưởng như dân dã nhưng nó chứa đựng cốt lõi của vấn đề đào tạo.

Chuyển đổi tư duy và nâng cao nhận thức

Vai trò đầu tiên và quan trọng nhất của đào tạo là chuyển đổi tư duy. Nông nghiệp truyền thống tập trung vào việc sử dụng các yếu tố đầu vào hóa học như phân bón vô cơ và thuốc bảo vệ thực vật để tối đa hóa năng suất trong ngắn hạn. Ngược lại, nông nghiệp hữu cơ lại đề cao sự hài hòa với tự nhiên, coi đất là một sinh vật sống và khuyến khích các quá trình sinh học tự nhiên để duy trì độ phì nhiêu và kiểm soát dịch bệnh.

Chương trình đào tạo sẽ giúp người nông dân hiểu rõ triết lý cốt lõi này. Họ sẽ được học về những lợi ích lâu dài của nông nghiệp hữu cơ, bao gồm cải thiện sức khỏe đất, bảo tồn đa dạng sinh học, giảm ô nhiễm môi trường và tạo ra sản phẩm an toàn hơn cho người tiêu dùng. Nhận thức đúng đắn này sẽ là động lực để người nông dân chấp nhận rủi ro ban đầu và kiên trì theo đuổi con đường hữu cơ.

Truyền tải kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành

Nông nghiệp hữu cơ đòi hỏi một bộ kiến thức chuyên sâu và kỹ năng thực hành tinh xảo. Đào tạo chính là con đường hiệu quả nhất để truyền tải những kiến thức này. Quản lý sức khỏe đất: Đây là nền tảng của nông nghiệp hữu cơ. Người nông dân cần được đào tạo về các phương pháp cải tạo đất như ủ phân compost, trồng cây che phủ, luân canh cây trồng và sử dụng vi sinh vật có ích.

Kiểm soát sâu bệnh và cỏ dại: Không có thuốc trừ sâu hóa học, người nông dân phải học cách kiểm soát dịch bệnh bằng các biện pháp sinh học, vật lý và canh tác. Họ sẽ được hướng dẫn về việc sử dụng thiên địch, bẫy bả sinh học, chiết xuất thực vật và các kỹ thuật canh tác tổng hợp. Tương tự, việc quản lý cỏ dại cũng cần các kỹ thuật như làm đất tối thiểu, sử dụng màng phủ sinh học, hoặc nhổ cỏ bằng tay.

Sản xuất phân bón hữu cơ: Nông dân cần được hướng dẫn quy trình ủ phân compost từ phụ phẩm nông nghiệp, phân chuồng một cách đúng kỹ thuật để đảm bảo chất lượng và an toàn. Lựa chọn giống và thời vụ: Đào tạo giúp người nông dân hiểu cách chọn giống cây trồng thích nghi tốt với điều kiện tự nhiên, có khả năng chống chịu sâu bệnh và tuân thủ nguyên tắc luân canh để duy trì độ phì của đất.

Bên cạnh kiến thức lý thuyết, các khóa đào tạo cũng cần chú trọng vào thực hành tại vườn. Các buổi hướng dẫn trực tiếp, mô hình trình diễn sẽ giúp người nông dân áp dụng kiến thức vào thực tế, giải quyết những vấn đề cụ thể phát sinh trên đồng ruộng của họ.

Xây dựng chuỗi giá trị và kết nối thị trường

Đào tạo không chỉ dừng lại ở kỹ thuật canh tác. Để nông nghiệp hữu cơ phát triển bền vững, người nông dân cần được trang bị kiến thức về kinh doanh và thị trường. Xây dựng thương hiệu và chứng nhận: Các chương trình đào tạo sẽ cung cấp thông tin về các tiêu chuẩn và quy trình chứng nhận hữu cơ. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng và mở ra cánh cửa xuất khẩu.

Kỹ năng tiếp thị và bán hàng: Người nông dân cần học cách kể câu chuyện về sản phẩm của mình, về quá trình sản xuất sạch, an toàn. Họ sẽ được hướng dẫn về các kênh phân phối sản phẩm hữu cơ, từ bán trực tiếp tại trang trại, tham gia các hội chợ nông sản, đến sử dụng các nền tảng thương mại điện tử.

Hợp tác xã và liên kết: Đào tạo sẽ khuyến khích người nông dân tham gia các hợp tác xã hoặc các nhóm sản xuất. Sự liên kết này giúp họ tăng cường sức mạnh đàm phán, chia sẻ chi phí chứng nhận và tiếp cận thị trường lớn hơn.

Thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới và chính sách hỗ trợ

Cuối cùng, đào tạo còn là một công cụ để thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới trong lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ. Các chương trình đào tạo nâng cao có thể kết nối người nông dân với các nhà khoa học, giúp họ tiếp cận những nghiên cứu mới nhất về giống cây trồng, kỹ thuật canh tác hay công nghệ xử lý sâu bệnh. Ngược lại, những kinh nghiệm thực tế của người nông dân cũng sẽ là nguồn dữ liệu quý giá cho các nghiên cứu.

Đào tạo cũng giúp người nông dân hiểu rõ hơn về các chính sách, quy định của nhà nước về nông nghiệp hữu cơ, từ đó họ có thể tận dụng các chương trình hỗ trợ, vay vốn ưu đãi để đầu tư cho sản xuất.

Đào tạo là động lực chính, là chìa khoá thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp hữu cơ. Nó không chỉ cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết mà còn thay đổi tư duy, xây dựng lòng tin và tạo ra một hệ sinh thái vững chắc cho những người làm nông nghiệp chân chính. Một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững chỉ có thể được xây dựng trên nền tảng của một đội ngũ người nông dân được đào tạo bài bản và có đầy đủ kiến thức. Đầu tư vào đào tạo chính là đầu tư vào tương lai của một nền nông nghiệp xanh, sạch và thịnh vượng./.