Lũ lụt tàn phá nặng nề ở Đức và khu vực Trung Âu gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trong suốt 12 tháng liên tiếp kể từ tháng 6 năm trước cho đến hết tháng 5 vừa qua, thế giới đã trải qua một chuỗi kỷ lục nhiệt độ cao nhất trong lịch sử ghi nhận. Mỗi tháng, nhiệt độ trung bình đã vượt qua mức kỷ lục của cùng kỳ các năm trước, đánh dấu một thách thức nghiêm trọng và đáng báo động đối với sự ổn định của môi trường và sức khỏe của con người.

Nguyên nhân của sự gia tăng nhiệt độ này không chỉ đến từ hiệu ứng nhà kính, mà còn được củng cố bởi hiện tượng thời tiết El Nino. Sự kết hợp của cả hai yếu tố này tạo nên một bức tranh đầy khắc nghiệt, khiến cho các quốc gia trên khắp thế giới đều phải chịu đựng những điều kiện thời tiết đặc biệt khắc nghiệt. Ở châu Á, Ấn Độ và Pakistan trở thành điển hình cho cảnh báo về sự tăng cường của nhiệt độ. Trong tháng 5 vừa qua, hai quốc gia này đã phải chống chọi với nhiệt độ trung bình vượt qua ngưỡng 45 độ C, với nhiều khu vực đạt mức 52 - 53 độ C, gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống hàng ngày của người dân.

Các quốc gia khác như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Trung Quốc cũng phải đối mặt với những đợt nắng nóng cực đoan, khi nhiệt độ tăng lên đáng kể, vượt qua ngưỡng 40 độ C, gây ra những thách thức lớn cho các ngành công nghiệp và đời sống hàng ngày của người dân. Ở khu vực Bắc Mỹ, Mexico trở thành trung tâm của một nền cao nhiệt khốc liệt, khi nhiệt độ lên đến đỉnh điểm cao nhất ở mức 50 độ C. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho cả hệ thống cung cấp điện và hạ tầng giao thông, đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân địa phương.

Phía Tây châu Phi và ranh giới Sahel cũng không thoát khỏi cảnh nóng gay gắt của vùng sa mạc. Các quốc gia như Senegal, Guinea, Mali, Burkina Faso, Niger, Nigeria và Chad đều phải đối mặt với những đợt nhiệt độ cao nhất lên đến 48,5 độ C, gây ra những tác động nghiêm trọng đến nông nghiệp, nguồn nước và sức khỏe của cộng đồng. Trong bối cảnh này, việc chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và thích ứng với những điều kiện thời tiết khắc nghiệt là cực kỳ cần thiết. Các nỗ lực cộng đồng và quốc tế để giảm thiểu ảnh hưởng của hiệu ứng nhà kính cũng như cải thiện khả năng chống chọi với những cơn nắng nóng gay gắt là điều không thể trì hoãn.

Trong năm 2024, sự nóng lên đáng kể của Trái Đất đã tạo ra điều kiện thuận lợi cho sự tăng cường của hơi nước và độ ẩm trong bầu khí quyển, một hiện tượng đã góp phần vào sự hình thành của những trận mưa lớn và lũ lụt khắp nơi. Điều này không phải là điều mới mẻ, đã được các nhà khoa học về khí hậu dự báo từ lâu, đặc biệt là với sự gia tăng đáng kể của lượng khí carbon thải ra từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Trong bối cảnh này, việc lượng khí thải vẫn không có dấu hiệu giảm sút rõ rệt trong năm 2024 đã làm cho tình trạng lũ lụt trở nên phổ biến và không thể tránh khỏi.

Hơn nữa, hiện tượng El Nino cũng đã có vai trò quan trọng, làm tăng nhiệt độ ở vùng biển Đông Thái Bình Dương và tạo ra điều kiện thuận lợi cho sự hình thành của những cơn mưa lớn, từ đó góp phần vào tình trạng lũ lụt. Các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi lũ lụt trong năm nay bao gồm cả những quốc gia và vùng lãnh thổ đã có khả năng chịu đựng thấp trước các biến đổi khí hậu. Ả Rập và bang California ở Mỹ là những ví dụ điển hình. Tại châu Á, Afghanistan, Indonesia, Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan cũng đang phải chịu đựng những hậu quả nặng nề của cơn bão lũ.

Sự tái xuất của hiện tượng El Nino một lần nữa đã mang lại những cơn đại họa tự nhiên đầy khốc liệt trong năm 2024. El Nino, không chỉ làm cho nước ở vùng Đông Thái Bình Dương nóng lên phi thường, mà còn gây ra những tác động tiêu cực đáng kể. Trái lại, ở phía Tây Thái Bình Dương, nhiệt độ lại giảm sút, đẩy cả khu vực vào tình trạng hạn hán vô cùng khốc liệt do tác động của El Nino. Mặc dù đã có dấu hiệu suy giảm của El Nino vào tháng 5 và tháng 6, nhưng nguy cơ xuất hiện của hiện tượng La Nina ngay sau đó là không thể phủ nhận. Khi La Nina xuất hiện, sự giảm nhiệt độ toàn cầu có thể dẫn đến những cơn lũ mùa xuân cực kỳ dữ dội và lượng tuyết rơi kỷ lục vào mùa đông, nhưng cũng gây ra những trận hạn hán cực kỳ nghiêm trọng vào mùa hè. Trong năm 2024 này, miền Nam châu Phi là nơi chịu tổn thất nặng nề nhất từ cơn khô cằn. Lượng mưa thấp kỷ lục đã khiến cho các quốc gia như Zimbabwe, Zambia, Malawi, Angola, Mozambique và Botswana luôn đối mặt với tình trạng thiếu hụt nước nghiêm trọng, khiến cho cuộc sống của hàng triệu người dân trở nên cực kỳ khó khăn. Đồng thời, tại châu Á, các quốc gia như Ấn Độ, Pakistan và Việt Nam cũng đang phải chịu đựng những hậu quả đáng kinh ngạc của cơn khát khô không lối thoát. Tuy nhiên, tình hình này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nguồn cung cấp nước sạch, mà còn gây ra những vấn đề đáng lo ngại về an ninh thực phẩm và sức khỏe cộng đồng.

Tình trạng hạn hán kéo dài khiến hàng triệu người dân phải đối mặt với nguy cơ thiếu nước sạch.

Một số quốc gia ở khu vực châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Pakistan, đã phải chịu tổn thất nặng nề từ hạn hán và lũ lụt kéo dài. Sự thất thu của các vụ mùa nông nghiệp và tình trạng thiếu nước đã khiến cho hàng triệu người dân phải đối mặt với nguy cơ đói và thiếu nước sạch. Đồng thời, các vùng lãnh thổ nông thôn cũng phải đối mặt với nguy cơ gia tăng của các căn bệnh do nước bẩn gây ra, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp.

Trong bối cảnh này, việc phát triển các giải pháp đổi mới và bền vững để ứng phó với biến đổi khí hậu là cực kỳ cấp bách. Các nhà lãnh đạo cần phải hợp tác chặt chẽ để đầu tư vào hệ thống cơ sở hạ tầng chống lũ lụt, cải thiện quản lý tài nguyên nước và đảm bảo an ninh thực phẩm. Đồng thời, việc thúc đẩy năng lượng tái tạo và giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch cũng là một phần quan trọng trong chiến lược phòng chống biến đổi khí hậu của các quốc gia.