Trước thời điểm sáp nhập địa giới hành chính, hiện tượng san gạt, đổ đất làm nền để dựng nhà xưởng diễn ra ồ ạt. Nhiều diện tích canh tác bị biến dạng, hệ thống thủy lợi bị phá vỡ, giao thông nội đồng xuống cấp trầm trọng.
Sau khi áp dụng mô hình chính quyền hai cấp, nhiều đợt kiểm tra, xử lý đã được tiến hành. Thế nhưng việc chấn chỉnh vẫn chưa triệt để. Hiện tượng tái lấn chiếm, san lấp đất nông nghiệp vẫn tiếp tục xuất hiện tại nhiều nơi như xã Đại Thanh, xã Ngọc Hồi, Đông Anh, xã Thượng Phúc, phường Thanh Liệt…
![]() |
| Tình trạng san lấp đất nông nghiệp diễn ra ngay tại các khu vực ngoại thành Hà Nội. |
Những bãi san lấp này được phóng viên ghi nhận và người dân cung cấp chủ yếu là phế thải xây dựng, đất thải, rác thải được đổ trực tiếp xuống đồng ruộng, không qua phân loại. Hậu quả gây Ô nhiễm nguồn nước ngầm; Nhiễm kim loại nặng trong đất; Thoái hóa đất canh tác; Và lâu dài, có thể khiến đất nông nghiệp mất hoàn toàn khả năng phục hồi.
Những thửa ruộng từng gắn bó với văn hóa, thu nhập và đời sống của người nông dân giờ chỉ còn lại những nền đất cao bất thường, khung thép dựng dở, nhà xưởng tạm bợ, cùng tiếng xe tải nặng ầm ầm ngày đêm. Nhiều khu vực được làm nhà kho, bãi xe tạm, nhà xưởng sản xuất, thậm chí là nơi ở kiên cố.
![]() |
| Những vị trị đất nông nghiệp sau khi bị san lấp lấy mặt bằng, thường được sử dụng làm nhà kho, nhà xưởng. |
Nhiều trường hợp xuất phát từ hành vi tự ý chuyển mục đích sử dụng hoặc cho thuê đất nông nghiệp, tạo điều kiện cho các hoạt động san lấp diễn ra lén lút và kéo dài. Đáng chú ý, hầu hết các công trình này đều không có giấy phép xây dựng, không có quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định.
| Theo Luật Đất đai 2013 (sửa đổi), đất nông nghiệp chỉ được chuyển mục đích khi có: Quyết định của cấp có thẩm quyền, Kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt, Đánh giá tác động môi trường phù hợp. Đối với việc đổ phế thải xây dựng, Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định mức phạt lên tới 400 triệu đồng đối với hành vi tập kết, chôn lấp rác thải xây dựng không đúng nơi quy định, gây ô nhiễm môi trường. Theo Luật Xây dựng, mọi công trình nhà xưởng trên đất nông nghiệp chưa chuyển đổi mục đích đều không được phép xây dựng, vi phạm sẽ bị buộc tháo dỡ, khôi phục hiện trạng ban đầu. Dù pháp luật đã quy định rõ ràng, nhưng vi phạm vẫn ngang nhiên diễn ra. Câu hỏi đặt ra là: vì sao những công trình không phép, những hành vi san lấp trái phép có thể tồn tại cả tháng, thậm chí nhiều năm mà không bị xử lý? Trách nhiệm quản lý của chính quyền cơ sở đang ở đâu? Việc xử lý nửa vời, thiếu quyết liệt đã tạo ra “khoảng trống quản lý”, mở đường cho những đối tượng lợi dụng, biến đất nông nghiệp thành đất công nghiệp chỉ sau vài tuần san gạt. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài, Hà Nội sẽ đứng trước nguy cơ mất thêm hàng trăm hecta đất nông nghiệp -nguồn tài nguyên vốn đã khan hiếm và quý giá. Giữa những nỗ lực phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp đô thị bền vững, việc san lấp đất nông nghiệp bằng phế thải, dựng nhà xưởng tự phát vẫn diễn ra công khai, thách thức mọi quy định, đi ngược hoàn toàn chủ trương của thành phố. Những hành vi này không chỉ phá vỡ cấu trúc đất, làm hỏng hệ thống thủy lợi, mà còn tạo ra những “vùng trống quản lý”, khiến đất nông nghiệp dần bị xóa sổ một cách lặng lẽ. Đã đến lúc phải ra tay quyết liệt, xử lý dứt điểm, bảo vệ từng thửa ruộng, từng mảnh đất đang biến mất trước mắt chúng ta, trước khi quá muộn. |