Hình ảnh nhà máy Alumin Nhân Cơ

Theo Báo cáo số 81/BC–SNNMT của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, đến nay, toàn tỉnh có 1.034 khu vực mỏ khoáng sản, trong đó riêng bauxite chiếm diện tích hơn 244.000 ha với trữ lượng gần 5,9 tỷ tấn. Ngoài ra còn có các loại khoáng sản khác như titan, wolfram, thiếc, cát trắng, đá xây dựng, đất san lấp... Việc quản lý, bảo vệ và khai thác nguồn tài nguyên này đang được thực hiện theo các quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 và các văn bản hướng dẫn của Chính phủ.

Tính đến ngày 31/7/2025, Lâm Đồng có 226 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực, trong đó 124 giấy phép đang hoạt động. Trong 7 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã cấp 5 giấy phép khai thác mới và đang thực hiện đấu giá 21 khu vực khoáng sản, hướng tới mục tiêu đến cuối năm sẽ đấu giá thành công 60 khu vực mỏ. Tổng số tiền cấp quyền và trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản đã phê duyệt lên tới hơn 1.650 tỷ đồng.

Tuy nhiên, công tác quản lý khoáng sản tại địa phương vẫn còn đối diện nhiều khó khăn. Nổi bật là tình trạng khai thác trái phép, mua bán, vận chuyển khoáng sản không phép vẫn diễn ra tại một số xã, phường. Một số mỏ vi phạm đến mức phải xử lý hình sự. Việc chồng lấn giữa quy hoạch khai thác bauxite với các dự án đầu tư công, hạ tầng trọng điểm cũng đang cản trở tiến độ giải ngân, đầu tư.

Trong bối cảnh này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành các kế hoạch, phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, đồng thời tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng để kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác trên địa bàn. Công tác quản lý khoáng sản bước đầu đã được chấn chỉnh, nhiều sai phạm đã bị xử lý nghiêm.

Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo nguồn vật liệu cho các dự án trọng điểm như cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc, Bảo Lộc – Liên Khương và Gia Nghĩa – Chơn Thành, UBND tỉnh đã chủ động đề xuất vị trí mỏ, hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện thủ tục khai thác khoáng sản phục vụ công trình. Tuy nhiên, một số khó khăn như thủ tục đền bù, giải phóng mặt bằng, thuê đất, hoặc sự chồng lấn quy hoạch vẫn cần được các bộ, ngành trung ương phối hợp tháo gỡ.

Hình ảnh mọ quặng bauxite

Trước tình hình đó, tỉnh Lâm Đồng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương sớm trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh quy hoạch khoáng sản, nhất là Quyết định số 866/QĐ-TTg ngày 18/7/2023 - vốn đang gây chồng lấn lớn giữa vùng quy hoạch bauxite và các dự án phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Ngoài ra, các cấp chính quyền, đặc biệt là UBND các xã, phường, đặc khu, cần nâng cao trách nhiệm trong quản lý tài nguyên khoáng sản. Cần chủ động kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các điểm nóng về khai thác trái phép, không để lợi dụng các hoạt động điều tra, thăm dò để vi phạm pháp luật. Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra khai thác trái phép trên địa bàn.

Khoáng sản là tài nguyên hữu hạn và là nguồn lực phát triển quan trọng. Việc khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả, đi đôi với bảo vệ tài nguyên là yêu cầu cấp thiết, không chỉ đối với Lâm Đồng mà còn với cả nước. Với quyết tâm cao của chính quyền địa phương cùng sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành, tin rằng công tác quản lý khoáng sản tại Lâm Đồng sẽ từng bước đi vào nền nếp, góp phần phát triển bền vững tỉnh trong giai đoạn mới./.