Hạt gạo làng ta – Bài thơ rất hữu cơ của Trần Đăng Khoa

Cách đây không lâu, tôi có gọi điện cho Nhà thơ Trần Đăng Khoa và nêu nhận xét của mình. Nhà thơ cười: Nhà báo bây giờ truyền thông về nông nghiệp hữu cơ mà nhận xét bài thơ Hạt gạo làng ta của tôi là rất hữu cơ, quả là tôi thấy vui lắm, chẳng khác nào được ăn bát cơm thơm mùa gặt trên cánh đồng quê hương Quốc Tuấn thủa nào.

Tôi mãi nhớ chuyến đi Lai Châu cùng Doanh nhân Bùi Thị Hạnh Hiếu, TGĐ Công ty Bảo Minh tìm đồng đất để thực hiện dự án trồng cấy 200 héc ta lúa hữu cơ. TSKH. Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam cùng đoàn công tác bôn ba đến các huyện Tam Đường, Phong Thổ (Lai Châu)… tìm tới tận các chân ruộng để khảo sát. Nhà khoa học, sau khi nhìn nguồn nước, quan sát các thửa ruộng đều lắc đầu, đi tiếp. Sau này tôi mới hiểu, vùng đất ấy đã bị ô nhiễm nguồn nước do dùng nhiều phân bón hóa học, thuốc trừ sâu. Nhưng khi qua một khu ruộng ở Phong Thổ, ông cười vui và chỉ cho tôi một con cua đang bò lên một gốc rạ xâm xấp nước. Gần đó, có mấy chú cá cờ tung tăng bơi lội. TSKH. Hà Phúc Mịch giảng giải: Đây là chân ruộng có thể cải tạo, sớm đưa vào trồng cấy lúa hữu cơ vì đất và nước chưa bị ô nhiễm. Nhìn những sinh vật như con cua đang ngoi lên kia, con cá cờ đang bơi lội kia có thể thấy đất và nước không bị ô nhiễm.

Bất chợt tôi nghĩ đến bài thơ Hạt gạo làng ta của Nhà thơ Trần Đăng Khoa có đoạn:

Hạt gạo làng ta

Có bão tháng bảy

Có mưa tháng ba

Giọt mồ hôi sa

Những trưa tháng sáu

Nước như ai nấu

Chết cả cá cờ

Cua ngoi lên bờ

Mẹ em xuống cấy...

Ngày còn ngồi trên ghế nhà trường, tôi đã được cô giáo giảng: “Hạt gạo làng ta” là hình ảnh mang tính biểu tượng, hạt gạo hay cũng chính là những hạt ngọc của quê hương. Qua bài thơ, Trần Đăng Khoa gửi gắm sự biết ơn đến những người nông dân hai sương một nắng, chân lấm tay bùn để làm ra những hạt gạo quý giá…

Cùng thế hệ và cùng sinh ra, lớn lên ở vùng châu thổ sông Hồng màu mỡ tuổi thơ ngày ấy chỉ mong được ăn một bát cơm đầy, tôi càng thấu từng câu của nhà thơ mới 11 tuổi . Ngày hè nắng lửa, tôi cũng từng như nhà thơ đi gánh phân ra đồng, tát nước gầu giai nên càng trân quý từng hạt gạo củ khoai, thấm mồ hôi người trồng cấy.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa. Ảnh TL

Hôm nay bôn ba tìm kiếm vùng đất để trồng lúa hữu cơ, tôi thầm đọc bài thơ Hạt gạo làng ta và nghĩ rằng đó là bài thơ hữu cơ nhất.

Bài thơ có đoạn:

Hạt gạo làng ta

Có công các bạn

Sớm nào chống hạn

Vục mẻ miệng gàu

Trưa nào bắt sâu

Lúa cao rát mặt

Chiều nào gánh phân

Quang trành quết đất

Rõ ràng cách canh tác cũng thật hữu cơ: Bắt sâu hại lúa, gánh phân chuồng, phân xanh hữu cơ bón lúa. Và những cây lúa ấy được nuôi dưỡng bằng hạt phù sa của sông Kinh Thầy. Cánh đồng lúa ấy chắc hẳn là những cánh đồng lúa hữu cơ. Hạt gạo gửi ra chiến trường cho người chiến sĩ cũng là hạt gạo hữu cơ đúng nghĩa.

Trên đường về, tôi nêu suy nghĩ của mình với TSKH. Hà Phúc Mịch, người cũng rất yêu văn chương. Ông gật gù, rồi bảo: "Lúc nào viết nhé. Vui đấy!”

TSKH. Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam cùng đoàn công tác đến các huyện Tam Đường, Phong Thổ (Lai Châu) tìm tới tận các chân ruộng khảo sát trồng lúa hữu cơ. Ảnh Trung Hiền

Cách đây không lâu, tôi có gọi điện cho Nhà thơ Trần Đăng Khoa và nêu nhận xét của mình. Nhà thơ cười: Nhà báo bây giờ truyền thông về nông nghiệp hữu cơ mà nhận xét bài thơ ấy của tôi là rất hữu cơ, quả là tôi thấy vui lắm, chẳng khác nào được ăn bát cơn thơm mùa gặt trên cánh đồng quê hương Quốc Tuấn thủa nào.

Hạt gạo làng ta

Kính tặng chú Xuân Diệu

Hạt gạo làng ta

Có vị phù sa

Của sông Kinh Thầy

Có hương sen thơm

Trong hồ nước đầy

Có lời mẹ hát

Ngọt bùi đắng cay…

Hạt gạo làng ta

Có bão tháng bảy

Có mưa tháng ba

Giọt mồ hôi sa

Những trưa tháng sáu

Nước như ai nấu

Chết cả cá cờ

Cua ngoi lên bờ

Mẹ em xuống cấy...

Hạt gạo làng ta

Những năm bom Mỹ

Trút trên mái nhà

Những năm cây súng

Theo người đi xa

Những năm băng đạn

Vàng như lúa đồng

Bát cơm mùa gặt

Thơm hào giao thông…

Hạt gạo làng ta

Có công các bạn

Sớm nào chống hạn

Vục mẻ miệng gàu

Trưa nào bắt sâu

Lúa cao rát mặt

Chiều nào gánh phân

Quang trành quết đất

Hạt gạo làng ta

Gửi ra tiền tuyến

Gửi về phương xa

Em vui em hát

Hạt vàng làng ta…

Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê ở Ðiền Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Thanh, Hải Dương. Ông được biết đến vai trò là một nhà thơ, nhà báo, biên tập viên của Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng là một thần đồng thơ văn, lên tám tuổi đã có thơ được đăng báo. Năm 1968, khi mới chỉ mười tuổi, tập thơ đầu tay là “Từ góc sân nhà em” được NXB Kim Đồng cho xuất bản. Ông ba lần được tặng giải thưởng thơ của báo Thiếu niên Tiền phong (các năm 1968, 1969, 1971), Giải nhất báo Văn nghệ (1982) và Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (năm 2000). Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: Từ góc sân nhà em (thơ, 1968) Góc sân và khoảng trời (thơ, 1968) Thơ Trần Ðăng Khoa (tập 1, 1970) Khúc hát người anh hùng (trường ca, 1974) Trường ca Giông bão (trường ca, 1983) Chân dung và đối thoại (tiểu luận phê bình, 1998)...

Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê ở Ðiền Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Thanh, Hải Dương. Ông được biết đến vai trò là một nhà thơ, nhà báo, biên tập viên của Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng là một thần đồng thơ văn, lên tám tuổi đã có thơ được đăng báo. Năm 1968, khi mới chỉ mười tuổi, tập thơ đầu tay là “Từ góc sân nhà em” được NXB Kim Đồng cho xuất bản. Ông ba lần được tặng giải thưởng thơ của báo Thiếu niên Tiền phong (các năm 1968, 1969, 1971), Giải nhất báo Văn nghệ (1982) và Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (năm 2000).

Một số tác phẩm tiêu biểu của ông:

Từ góc sân nhà em (thơ, 1968)

Góc sân và khoảng trời (thơ, 1968)

Thơ Trần Ðăng Khoa (tập 1, 1970)

Khúc hát người anh hùng (trường ca, 1974)

Trường ca Giông bão (trường ca, 1983)

Chân dung và đối thoại (tiểu luận phê bình, 1998)...

Bài liên quan

CÁC TIN BÀI KHÁC

Lâm Đồng: Chỉ đạo kiểm tra, xác minh nguyên nhân cá chết tại hồ Mai Thành

Pháp lý 17/06/2025 15:52

UBND thành phố Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng vừa chỉ đạo kiểm tra, xử lý và thành lập đoàn kiểm tra, xác minh nguyên nhân cá chết tại hồ Mai Thành.

Đồng Nai: Xử phạt hai đơn vị vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường

Pháp lý 17/06/2025 10:01

UBND tỉnh Đồng Nai vừa ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hai đơn vị trên địa bàn thành phố Biên Hòa trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Đắk Nông: Đẩy mạnh việc kiểm soát, ngăn chặn buôn lậu và hàng giả trong lĩnh vực y tế

Pháp lý 17/06/2025 10:00

Trong tháng 6/2025, Sở Y tế tỉnh Đắk Nông đã triển khai mạnh mẽ tháng cao điểm đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực y tế.

Lâm Đồng: Phát hiện điểm xay đá nghi chiết tách vàng tại xã Tà Năng

Pháp lý 17/06/2025 09:51

UBND xã Tà Năng vừa có Báo cáo gửi UBND huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng về việc phát hiện một điểm xay đá nghi liên quan đến hoạt động chiết tách khoáng sản trái phép (vàng) tại địa bàn thôn Masara.

Vĩnh Phúc: Đẩy mạnh đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo bền vững

Chính sách 16/06/2025 16:27

Nhằm tạo điều kiện để người nghèo có cơ hội thoát nghèo một cách bền vững, tỉnh Vĩnh Phúc đang tích cực triển khai Dự án 2 – Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo. Đây là một trong những dự án trọng tâm thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025.

Nhà báo phải bỏ được tư tưởng yêu nên tốt, ghét nên xấu

Chính sách 16/06/2025 08:10

Trước vua nước Vệ rất yêu Di Tử Hà. Cái phép nước Vệ, ai ăn trộm xe của vua thì phải tội chặt chân. Mẹ Di Tử Hà ốm nặng, đêm khuya có người đến gọi. Di Tử Hà vội vàng lấy xe của vua về thăm mẹ. Vua biết và khen rằng: “Có hiếu thật! vì hết lòng với mẹ mà quên cả tội chặt chân”.

Hải Phòng: Quyết liệt thu giữ, tiêu hủy hàng nghìn sản phẩm không rõ nguồn gốc

Pháp lý 15/06/2025 09:22

Chi cục Quản lý thị trường TP.Hải Phòng phát hiện nhiều trường hợp vi phạm, tạm giữ, tiêu hủy hàng nghìn sản phẩm không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng hết hạn sử dụng.

Hải Dương: Quy định xây dựng công trình trên đất trồng lúa

Chính sách 15/06/2025 09:19

UBND tỉnh Hải Dương mới đây đã ban hành quy định về diện tích, vị trí, mục đích sử dụng của công trình xây dựng phục vụ trực tiếp sản xuất nông nghiệp trên đất trồng lúa.

Tăng cường kiểm soát thị trường bia, rượu: Ngăn chặn hàng giả, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Pháp lý 15/06/2025 09:13

Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia vừa có động thái kịp thời nhằm ngăn chặn tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh bia, rượu. Động thái này được thực hiện sau khi tiếp nhận công văn số 32/CV-VBA của Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA), phản ánh những dấu hiệu xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ đối với nhiều nhãn hiệu của các doanh nghiệp thành viên trong Hiệp hội.

Đắk Lắk: Tạm giữ hơn 500kg thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc, xuất xứ

Pháp lý 15/06/2025 08:54

Triển khai đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng do Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Đội Quản lý thị trường Thương mại điện tử, cơ động tỉnh Đắk Lắk đẩy mạnh công tác quản lý địa bàn, xác định tuyến đường, đối tượng, nhóm hàng trọng điểm, tổ chức kiểm tra, ngăn chặn hàng hóa vi phạm.

Vĩnh Phúc: Linh hoạt trong huy động, phân bổ và sử dụng nguồn vốn để giảm nghèo bền vững

Chính sách 15/06/2025 08:12

Nhiệm vụ thực hiện chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 là một trong những mục tiêu quan trọng trên hành trình phát triển của tỉnh Vĩnh Phúc. Với nhiều cách làm linh hoạt, phù hợp địa bàn, đến nay tỉnh đã đạt nhiều kết quả giảm nghèo tích cực, đời sống người nghèo ngày càng được cải thiện và nâng cao.

Vĩnh Phúc: Đảm bảo chỉ tiêu giải quyết mức độ thiếu hụt các chiều dịch vụ xã hội cơ bản cho người nghèo

Chính sách 14/06/2025 00:00

Thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Vĩnh Phúc luôn xác định giúp người nghèo tăng thu nhập và tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống là mục tiêu hàng đầu.

XEM THÊM