Hình ảnh Mô hình “3 nhà”

Theo Bộ Tài chính, mô hình “3 nhà” không chỉ đơn thuần là sự phối hợp về mặt hành chính hay kỹ thuật, mà là sự kết nối toàn diện giữa chính sách vĩ mô, nguồn lực nghiên cứu, đào tạo và thị trường sử dụng lao động. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, ban hành các chính sách khuyến khích và hỗ trợ; nhà trường là nơi đào tạo nguồn nhân lực và triển khai nghiên cứu khoa học; trong khi đó, doanh nghiệp đóng vai trò đặt hàng, tài trợ nghiên cứu, sử dụng sản phẩm và lao động chất lượng cao.

Để hiện thực hóa mô hình này, nhiều cơ chế, chính sách đã và đang được điều chỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các bên tham gia. Nghị định số 88/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về cơ chế đặc thù cho nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Thông tư số 01/2023/TT-BTC hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí nhà nước cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ; cùng Thông tư 02/2023/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ về chuyên môn phục vụ công tác xây dựng dự toán nhiệm vụ khoa học… là những văn bản pháp lý quan trọng giúp đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả thực tiễn của mô hình “3 nhà”.

Ngoài ra, hệ thống chính sách thuế cũng có những đổi mới đáng kể nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư cho giáo dục, nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ. Cụ thể, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp mới nhất cho phép miễn hoặc giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Doanh nghiệp cũng có thể trích tối đa 20% thu nhập để lập quỹ phát triển khoa học công nghệ, và khoản chi cho hoạt động nghiên cứu, đào tạo được tính là chi phí hợp lý khi xác định thu nhập chịu thuế.

Đáng chú ý, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu và Luật Hải quan cũng mở rộng cơ chế mua sắm công, tạo điều kiện cho các viện, trường và doanh nghiệp hợp tác thực hiện các dự án nghiên cứu khoa học, đầu tư trang thiết bị, chuyển giao công nghệ… trong các trường hợp đặc biệt. Hàng hóa nhập khẩu phục vụ nghiên cứu cũng được miễn thuế, từ đó giảm chi phí và thúc đẩy các hoạt động khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ.

Trong lĩnh vực giáo dục đại học, Luật Giáo dục đại học sửa đổi đang mở đường cho việc tăng cường tự chủ các trường, đồng thời đẩy mạnh vai trò doanh nghiệp trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực. Chính sách “doanh nghiệp đồng hành cùng nhà trường” cũng là một điểm nhấn trong các dự thảo chính sách mới, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng nhân lực quốc gia.

Hình ảnh minh họa

Mô hình “3 nhà” không chỉ mang lại lợi ích ngắn hạn trong việc kết nối cung – cầu lao động mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững về lâu dài. Khi doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo và nghiên cứu, sản phẩm khoa học công nghệ trở nên thiết thực, gần gũi với nhu cầu sản xuất – kinh doanh. Đồng thời, sinh viên được tiếp cận thực tế ngay trong quá trình học tập, từ đó nâng cao kỹ năng và khả năng thích nghi với thị trường.

Với những chính sách đồng bộ, định hướng rõ ràng và sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương, mô hình “3 nhà” hứa hẹn sẽ trở thành chất xúc tác quan trọng, đưa khoa học – công nghệ và giáo dục – đào tạo Việt Nam phát triển đột phá trong thời gian tới./.