Nhiều loại nước hoa giả mạo thương hiệu danh tiếng toàn cầu vừa bị phát hiện. Ảnh: Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước

Nhà sản xuất là đối tượng đầu tiên và chịu trách nhiệm cao nhất trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Tuân thủ quy định pháp luật: Các nhà sản xuất phải nghiêm túc tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm, chất lượng sản phẩm, và sở hữu trí tuệ. Điều này bao gồm việc sử dụng nguyên liệu đầu vào an toàn, quy trình sản xuất đạt chuẩn, và công bố thông tin sản phẩm chính xác, minh bạch.

Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Đây là trách nhiệm cốt lõi. Nhà sản xuất phải có hệ thống kiểm soát chất lượng chặt chẽ ở mọi khâu, từ nguyên liệu, quá trình sản xuất đến thành phẩm. Việc sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng không chỉ vi phạm pháp luật mà còn là hành vi vô đạo đức, coi thường sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng. Minh bạch thông tin: Nhà sản xuất cần công khai thông tin về nguồn gốc, thành phần, quy trình sản xuất, hạn sử dụng, và các chứng nhận chất lượng (nếu có) trên bao bì sản phẩm. Điều này giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra và đưa ra lựa chọn sáng suốt.

Chịu trách nhiệm pháp lý: Theo pháp luật Việt Nam, hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Mức phạt tù có thể lên đến 20 năm hoặc tù chung thân, và pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền rất lớn, thậm chí bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn tùy thuộc vào mức độ vi phạm, giá trị hàng giả, lợi nhuận thu được, và hậu quả gây ra cho sức khỏe con người và tài sản.

Cơ quan quản lý nhà nước đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng và thực thi các chính sách, pháp luật nhằm kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm. Xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý: Chính phủ, các bộ ngành (đặc biệt là Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương) cần tiếp tục rà soát, bổ sung và hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan đến an toàn thực phẩm, phòng chống hàng giả, đảm bảo tính chặt chẽ, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn.

Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Các cơ quan chức năng như Cục Quản lý thị trường, Thanh tra Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, và Công an các cấp phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất và định kỳ đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Khi phát hiện vi phạm, cần xử lý nghiêm minh, kịp thời, công khai các trường hợp vi phạm để răn đe.

Quản lý xuyên suốt chuỗi cung ứng: Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương để quản lý an toàn thực phẩm xuyên suốt từ khâu sản xuất ban đầu, chế biến, bảo quản, vận chuyển, đến phân phối và tiêu thụ. Nguyên tắc "một cửa, một sản phẩm, một cơ sở sản xuất, kinh doanh chỉ chịu sự quản lý của một cơ quan quản lý nhà nước" cần được đảm bảo để tránh chồng chéo, bỏ sót.

Nâng cao năng lực cán bộ: Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và ý thức trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý an toàn thực phẩm, đặc biệt là những người trực tiếp làm nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra. Tuyên truyền, cảnh báo thường xuyên, kịp thời: Thường xuyên thông tin, cảnh báo về các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, các chiêu trò sản xuất, kinh doanh hàng giả để nâng cao nhận thức và cảnh giác cho người dân.

Trách nhiệm của Người bán hàng (Đại lý, Cửa hàng, Sàn thương mại điện tử). Người bán hàng là cầu nối đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng, do đó cũng có trách nhiệm quan trọng. Kiểm tra nguồn gốc sản phẩm: Người bán phải có trách nhiệm kiểm tra kỹ lưỡng nguồn gốc, xuất xứ, hóa đơn, chứng từ liên quan đến sản phẩm mà mình kinh doanh, đảm bảo sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, hợp pháp.

Không tiếp tay cho hàng giả: Tuyệt đối không kinh doanh, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, dù là cố ý hay vô ý. Đối với các sàn thương mại điện tử, cần có cơ chế kiểm duyệt chặt chẽ các sản phẩm được bày bán trên nền tảng của mình và xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh hàng giả. Cung cấp thông tin chính xác: Người bán cần cung cấp thông tin sản phẩm trung thực, chính xác cho người tiêu dùng, không quảng cáo sai sự thật hoặc thổi phồng công dụng sản phẩm. Chịu trách nhiệm pháp lý: Nếu người bán cố tình buôn bán hàng giả, họ cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tương tự như nhà sản xuất. Nếu không cố ý nhưng gây thiệt hại cho người tiêu dùng, họ có thể phải chịu trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại.

Người tiêu dùng là nạn nhân trực tiếp của hàng giả, nhưng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống vấn nạn này. Nâng cao kiến thức và cảnh giác: Chủ động tìm hiểu thông tin về sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác, thành phần, và các dấu hiệu nhận biết hàng thật, hàng giả. Luôn cảnh giác với những sản phẩm có giá quá rẻ so với thị trường hoặc những quảng cáo thổi phồng công dụng.

Mua hàng ở nơi uy tín: Ưu tiên mua sản phẩm ở các cửa hàng, siêu thị, đại lý có uy tín, có hóa đơn, chứng từ rõ ràng. Hạn chế mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Kiểm tra sản phẩm trước khi mua: Đọc kỹ thông tin trên nhãn mác, kiểm tra bao bì, hạn sử dụng, và các dấu hiệu bất thường của sản phẩm. Tố giác hành vi vi phạm: Khi phát hiện các dấu hiệu sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, người tiêu dùng cần chủ động tố giác với các cơ quan chức năng để kịp thời xử lý. Việc này không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng. Giữ lại hóa đơn, chứng từ: Để làm bằng chứng trong trường hợp cần khiếu nại hoặc tố cáo.

Vấn nạn làm hàng giả, đặc biệt là thực phẩm, là một vấn đề phức tạp đòi hỏi sự hợp lực của toàn xã hội. Mỗi chủ thể trong chuỗi cung ứng và quản lý đều phải nhận thức rõ và chịu trách nhiệm với vai trò của mình. Chỉ khi các nhà sản xuất làm ăn chân chính, các cơ quan quản lý thực thi pháp luật nghiêm minh, người bán hàng có đạo đức kinh doanh, và người tiêu dùng thông thái, cảnh giác, chúng ta mới có thể từng bước đẩy lùi vấn nạn hàng giả, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi chính đáng cho cộng đồng./.