Mô hình lúa nước đạt chuẩn hữu cơ tại huyện Thọ Xuân được giới chuyên gia đánh giá cao

Chông chênh đường đến chợ xanh

So với các sản phẩm nông nghiệp truyền thống đã quen thuộc với đại đa số người tiêu dùng, nông sản hữu cơ tại Thanh Hóa vẫn còn là một khái niệm tương đối mới mẻ. Sự khác biệt trong quy trình sản xuất, chi phí đầu tư ban đầu cao hơn và những đặc tính riêng biệt về cảm quan đôi khi tạo ra những rào cản không nhỏ trên con đường tìm đến thị trường.

Một trong những thách thức lớn nhất chính là việc xây dựng nhận diện thương hiệu và tạo dựng niềm tin ở người tiêu dùng. Trong bối cảnh thị trường tràn lan các sản phẩm không rõ nguồn gốc, gắn mác “hữu cơ” một cách tùy tiện, người tiêu dùng ngày càng trở nên thận trọng và hoài nghi.

Nấm đạt chuẩn hữu cơ của HTX Trúc Phượng (thôn Hồng Sơn, xã Yên Thọ, Như Thanh) được bày bán tại siêu thị trên toàn quốc.

Tại Thanh Hóa, tình trạng này càng trở nên phức tạp hơn do quy mô sản xuất hữu cơ còn nhỏ lẻ, các kênh truyền thông và quảng bá còn hạn chế. Nhiều sản phẩm hữu cơ chưa có chứng nhận uy tín, hoặc thông tin về quy trình sản xuất không được minh bạch, khiến người tiêu dùng khó lòng phân biệt được đâu là sản phẩm hữu cơ thật sự.

Chị Nguyễn Thị Lan, chủ một trang trại rau hữu cơ tại huyện Đông Sơn, chia sẻ: “Chúng tôi làm ra những sản phẩm thực sự chất lượng, không dùng bất kỳ loại thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón hóa học nào. Nhưng khi mang ra chợ, nhiều người vẫn nghi ngờ, thậm chí còn so sánh giá với rau thường rồi lắc đầu bỏ đi”.

Chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ thường cao hơn đáng kể so với phương pháp canh tác truyền thống. Điều này dẫn đến việc giá bán các sản phẩm hữu cơ thường cao hơn từ 20% đến 50%, thậm chí có những sản phẩm đặc biệt giá cao gấp đôi so với sản phẩm thông thường.

Anh Lê Văn Hùng, một người dân tại thành phố Thanh Hóa, chia sẻ: “Tôi rất muốn mua rau củ hữu cơ cho gia đình vì biết nó tốt cho sức khỏe, nhưng giá cả thường cao hơn nhiều so với rau chợ, mà thu nhập của gia đình tôi cũng không dư dả. Nên thật khó để có thể mua thường xuyên”.

Theo tìm hiểu được biết, hiện nay hệ thống phân phối nông sản hữu cơ tại Thanh Hóa còn manh mún và thiếu chuyên nghiệp, chủ yếu thông qua bán trực tiếp tại trang trại hoặc các điểm bán nhỏ lẻ, hay một số ít cửa hàng chuyên doanh thực phẩm hữu cơ. Đáng chú ý, sự hiện diện của nông sản hữu cơ trong các trung tâm siêu thị và cửa hàng tiện lợi trên địa bàn tỉnh còn rất hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu tiếp cận rộng rãi của người tiêu dùng.

Đặc biệt, trên thị trường hiện nay vẫn tồn tại không ít các sản phẩm nông nghiệp được gắn mác “hữu cơ” một cách không trung thực. Những sản phẩm này thường có giá bán tương đương hoặc thậm chí cao hơn sản phẩm hữu cơ thật, nhưng chất lượng và quy trình sản xuất lại không đảm bảo. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn làm suy giảm nghiêm trọng niềm tin vào các sản phẩm hữu cơ chân chính.

Tiến sĩ Nguyễn Trọng Quyền, Trưởng phòng khoa học Viện nông nghiệp Thanh Hóa nhận định: “Vấn nạn hữu cơ giả là một trong những rào cản lớn nhất cho sự phát triển của nông nghiệp hữu cơ. Nó tạo ra một môi trường cạnh tranh không lành mạnh, khiến người tiêu dùng mất niềm tin và quay lưng lại với sản phẩm hữu cơ thật sự. Cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng để kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp gian lận thương mại”.

Hàng năm trang trại bưởi diễn của anh Nguyễn Xuân Khải đem lại cho anh giá trị từ 4 đến 5 tỷ đồng (ảnh nhân vật cung cấp)

Tạo chuỗi liên kết bền vững cho nông sản sạch

Để vượt qua những thách thức và hiện thực hóa giấc mơ về một thị trường bền vững cho nông nghiệp hữu cơ Thanh Hóa, đòi hỏi sự nỗ lực chung của cả người nông dân, doanh nghiệp, nhà quản lý và người tiêu dùng, thông qua việc triển khai các giải pháp đồng bộ và hiệu quả.

Bên cạnh đó, việc xây dựng và quảng bá các thương hiệu nông sản hữu cơ đặc trưng của Thanh Hóa là một chiến lược dài hạn và hiệu quả. Các sản phẩm có thương hiệu uy tín, gắn liền với câu chuyện sản xuất minh bạch và chất lượng vượt trội sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Để đưa nông sản hữu cơ tiếp cận được đông đảo người tiêu dùng, cần phát triển đa dạng các kênh phân phối. Bên cạnh việc khuyến khích mở rộng các cửa hàng chuyên biệt về thực phẩm hữu cơ, cần tạo điều kiện thuận lợi để các sản phẩm này được bày bán trong các hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, các chợ truyền thống được nâng cấp theo hướng văn minh, an toàn.

Sự phát triển của thương mại điện tử cũng mở ra một kênh phân phối tiềm năng cho nông sản hữu cơ. Việc xây dựng các sàn giao dịch trực tuyến, các trang web bán hàng chuyên biệt sẽ giúp người sản xuất tiếp cận được thị trường rộng lớn hơn, giảm bớt chi phí trung gian và tăng tính tiện lợi cho người tiêu dùng.

Đồng thời, việc đầu tư vào hệ thống logistics chuyên nghiệp, đảm bảo quá trình vận chuyển và bảo quản nông sản hữu cơ được thực hiện đúng tiêu chuẩn, giữ được độ tươi ngon và chất lượng cũng là một yếu tố then chốt.

Tăng cường mối liên kết giữa nông dân, hợp tác xã sản xuất hữu cơ với các doanh nghiệp chế biến, phân phối và bán lẻ là một giải pháp quan trọng để tạo ra một chuỗi giá trị nông sản hữu cơ bền vững. Các hợp đồng bao tiêu sản phẩm, các thỏa thuận hợp tác dài hạn sẽ giúp người nông dân ổn định đầu ra, có kế hoạch sản xuất rõ ràng và yên tâm đầu tư vào chất lượng.

Theo lãnh đạo ngành Nông nghiệp, để phát triển bền vững thị trường nông sản hữu cơ, các doanh nghiệp chế biến cần chủ động tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh. Đồng thời, các nhà phân phối và bán lẻ đóng vai trò then chốt trong việc kết nối hiệu quả giữa người sản xuất và người tiêu dùng, đảm bảo đưa sản phẩm chất lượng đến tay người dân. Về phía người nông dân và các hợp tác xã, việc không ngừng nâng cao năng lực sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào quy trình canh tác, đảm bảo năng suất và chất lượng ổn định là yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Đường đến “chợ xanh” cho nông nghiệp hữu cơ Thanh Hóa là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng hứa hẹn nhiều tiềm năng. Với sự thay đổi trong nhận thức của người tiêu dùng về tầm quan trọng của thực phẩm an toàn và bền vững, cùng với những nỗ lực không ngừng của người nông dân, doanh nghiệp và sự hỗ trợ kịp thời từ nhà nước, giấc mơ về một nền nông nghiệp hữu cơ phát triển mạnh mẽ, mang lại giá trị kinh tế cao và góp phần bảo vệ môi trường tại Thanh Hóa sớm thể trở thành hiện thực.