Thứ tư 12/02/2025 03:47Thứ tư 12/02/2025 03:47 Hotline: 0326.050.977Hotline: 0326.050.977 Email: toasoan@tapchihuucovietnam.vnEmail: [email protected]

Tag

Năm mới nói chuyện cũ

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ

Tăng
aa
Giảm
Chia sẻ Facebook
Bình luận
In bài viết
Văn nghệ sĩ ở Việt Nam những người chuyên sáng tác, sáng tạo và thể hiện, trình diễn các tác phẩm văn học - nghệ thuật. Họ là những trí thức nổi tiếng mà sự nghiệp của họ có ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội.

Đào Tấn - Sinh năm Ất Tỵ 1845

Đào Tấn sinh năm Ất Tỵ 1845, mất năm Đinh Mùi 1907. Ông quê ở làng Vĩnh Thạnh, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Lúc nhỏ ông là học trò của cụ tú Nguyễn Diêu, tác giả của nhiều vở tuồng có tiếng. Chịu ảnh hưởng của thầy học nên ông đã tập viết tuồng từ thuở còn bé. Năm 22 tuổi, ông đậu cử nhân, 4 năm sau ông làm Hiệu thư ở Huế, chuyên soạn các vở tuồng theo lệnh vua Tự Đức. Năm 1874, ông được bổ làm Tri phủ Quảng Trạch, sau thăng Thừa chỉ, Thị độc, rồi Phủ doãn tỉnh Thừa thiên. Khi vua Tự Đức mất (năm 1883), ông cáo quan về nhà, nhưng sau đó lại ra làm quan dưới triều Đồng Khánh. Năm 1889, ông được bổ làm Tổng đốc An - Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh), rồi lần lượt làm Thượng thư bộ Công, bộ Binh, bộ Hình.

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Chân dung Đào Tấn.

Vì mâu thuẫn với tên việt gian Nguyễn Thân, Thượng thư bộ Lại, một kẻ thân Pháp, ông xin về hưu khoảng năm 1902. Ông nổi tiếng thanh liêm, công minh, đuợc hầu hết sĩ phu trọng vọng, lại giỏi văn chương, thích soạn tuồng hát.Chính ông lập ra môn hát bộ ở Bình Định. Tại quê nhà có lập một trường dạy kịch nghệ gọi là Học bộ đình. Ông mất năm 1907, thọ 62 tuổi.

Nguyễn Bá Học - Sinh năm Đinh Tỵ 1857

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Chân dung Nguyễn Bá Học.

Nguyễn Bá Học là nhà văn, quê ở làng Nhân Mục, huyện Thanh Trì, tỉnh Hà Đông (nay là xã Nhân Chính, huyện Từ Liêm, ngoại thành Hà Nội). Ông theo đuổi nghiệp văn chương năm 1918 bằng việc viết truyện ngắn, chính luận và chọn dịch các bài Hán văn, Pháp văn đăng ở Tạp chí Nam Phong, Tạp chí Đông Dương. Ông được giới văn học đánh giá là một trong hai cây bút đầu tiên viết truyện ngắn hiện đại bằng Quốc ngữ trong văn học Việt Nam. Trong vòng ba năm (từ năm 1918 đến 1921), ông viết 7 truyện ngắn đăng trên Tạp chí Nam Phong. Nguyễn Bá Học nổi tiếng với câu nói: "Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông". Ông mất năm Đinh Mùi 1907.

Tống Hữu Định- Sinh năm Kỷ Tỵ 1869

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Tống Hữu Định người "khai sơn phá thạch" nghệ thuật cải lương.

Tống Hữu Định là người khởi xướng bộ môn ca kịch cải lương, hiệu Tịnh Trai, tục gọi là Thầy Phó Mười Hai (vì ông làm phó tổng và là người con thứ 12 trong gia đình); quê quán ở làng Long Châu, tỉnh Vĩnh Long. Ông nổi tiếng là người hào hoa, say mê âm nhạc dân tộc. Chính ông là người có sáng kiến khai sinh ra điệu hát "ca ra bộ" (năm 1914) - tiền thân của nghệ thuật hát cải lương sau này. Trong lịch sử bộ môn hát cải lương Nam bộ, các nhà nghiên cứu đã dành cho ông một chỗ đứng quan trọng trong sự hình thành và phát triển của bộ môn này. Ông mất năm Nhâm Thân 1932.

Nhà thơ Thâm Tâm - Sinh năm Đinh Tỵ 1917

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Chân dung nhà thơ Thâm Tâm.

Nhà thơ Thâm Tâm tên thật là Nguyễn Tuấn Trình, sinh năm Đinh Tỵ 1917 ở thị xã Hải Dương. Năm 1938, ông vẽ tranh và sáng tác văn học. Từ những năm 1940, ông tham gia viết báo, viết văn và thường được đăng tải trên Tiểu thuyết thứ bảy, Ngày nay, Tiểu thuyết thứ năm và Truyền bá quốc ngữ, Phổ thông bán nguyệt san. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, Thâm Tâm tham gia văn hóa Cứu quốc, ở trong Ban biên tập Báo Tiên Phong (1945-1946); sau đó ông nhập ngũ, làm thư ký tòa soạn Báo Vệ quốc quân (sau là Báo Quân đội Nhân dân). Trong số các tác phẩm của ông, “Tống biệt hành” là một thi phẩm nổi tiếng với một phong cách thơ hòa hợp giữa cổ điển và hiện đại, thể hiện hào khí yêu nước rất cao. Ông mất năm Canh Dần 1950

Nhà văn Nam Cao – Sinh năm Đinh Tỵ 1917

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Chân dung nhà văn Nam Cao (trên bìa sách).

Nam Cao tên thật là Trần Hữu Trí, sinh năm Đinh Tỵ 1917, mất năm Tân Mão 1951 tại làng Đại Hoàng, Cao Đà, huyện Nam Song nay là xã Nhân Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Trước Cách mạng tháng Tám, ông dạy học tư, sáng tác văn học, nổi tiếng với các truyện ngắn, tiểu thuyết xã hội. Năm 1943, ông gia nhập Hội văn hóa cứu quốc, Cách mạng tháng Tám bùng nổ, ông tham gia hoạt động tích cực ở quê ông. Năm 1946 nhập đoàn quân Nam tiến vào miền nam Trung bộ. Trong kháng chiến chống Pháp, ông làm công tác tuyên truyền, báo chí và văn nghệ ở Việt Bắc. Ngày 30/11/1951 ông hi sinh tại bốt Hoàng Đan, Gia Viễn, Ninh Bình trên đường đi công tác vào vùng địch. Các tác phẩm chính của ông đã được xuất bản: Chí phèo, Sống mòn, Đôi mắt, truyện ngắn Nam Cao,...

Lê Văn Thới - Sinh năm Đinh Tỵ 1917

Những văn nghệ sỹ, trí thức tuổi Tỵ
Nhà khoa học Lê Văn Thới.

Lê Văn Thới sinh năm Đinh Tỵ 1917, mất năm Quý Hợi 1983. Là một Giáo sư, quê ở Gò Dâu, Tây Ninh. Năm 1942, Lê Văn Thới đỗ cử nhân khoa Lí Hóa, rồi đỗ đầu kĩ sư hóa học (1943). Đến 1947 ông đỗ tiến sĩ quốc gia, hạng tối danh dự với lời ban khen của Hội đồng giám khảo. Từ 1947-1956 ông phụ trách nhiều đề tài Hóa học hữu cơ cơ cấu, là Trưởng ban khảo cứu cây thông của viện Đại học Bordeaux Pháp.

Từ 1956-1958, ông làm trưởng phòng khảo cứu sinh học tại Sở khai thác thuốc lá và diêm quẹt ở Paris và khảo cứu các chất gây ung thư của khói thuốc lá. Về nước từ năm 1958, ông giữ nhiều chức vụ trong ngành đại học và trong khảo cứu khoa học. Ông luôn theo dõi và nghiên cứu hóa học hiện đại, làm giáo sư tại trường Đại học khoa học Sài Gòn (nay là trường Đại học tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh). Điều ông đặc biệt quan tâm là đặt nền móng tân tiến cho nền thuật ngữ Việt Nam, tiếp tục công trình mà Hoàng Xuân Hãn đã khởi sự.

Từ năm 1970, ông cùng các đồng nghiệp gây dựng nên ủy ban soạn thảo danh từ chuyên môn, đề ra nguyên tắc soạn thảo danh từ chuyên môn. Dù bận rộn đến đâu, ông cũng vẫn đến chủ trì buổi họp của ủy ban Danh từ vào mỗi sáng thứ 7 tại bộ Giáo dục Sài Gòn. Sau 1975, ông là chủ tịch Hội trí thức yêu nước Thành phố Hồ Chí Minh, giáo sư Đại học Tổng Hợp Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 1983 ông mất, thọ 66 tuổi. Giới khoa học, văn hóa và mọi người đều có tình cảm thân thiết đều thương tiếc ông./.

Bài liên quan

CÁC TIN BÀI KHÁC

Đắk Lắk: Nhiều hoạt động sôi nổi sẽ diễn ra tại lễ hội đua voi Xuân Ất Tỵ 2025

Đắk Lắk: Nhiều hoạt động sôi nổi sẽ diễn ra tại lễ hội đua voi Xuân Ất Tỵ 2025

Trong tín ngưỡng của người Tây Nguyên, Voi được xem như một thành viên quan trọng trong gia đình, có vị trí quan trọng với đời sống văn hóa tinh thần của con người nơi đây. Voi ở Tây Nguyên giúp đồng bào kéo, chở hàng hóa, gỗ, vật dụng nặng, ...
Khai hội Đền Trần Thái Bình xuân Ất Tỵ 2025

Khai hội Đền Trần Thái Bình xuân Ất Tỵ 2025

Tối ngày 10/02/2025, tại Đền Trần xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà đã diễn ra lễ khai mạc lễ hội Đền Trần năm 2025. Tham dự có sự góp mặt của các lạnh đạo trung ương, địa phương cùng đông đảo bà con nhân dân tham dự.
Phải tuân thủ nghiêm ngặt về kiểm định chất vàng O trong sầu riêng

Phải tuân thủ nghiêm ngặt về kiểm định chất vàng O trong sầu riêng

Trung Quốc vừa thông báo áp dụng quy định 100% lô hàng sầu riêng Thái Lan, Việt Nam phải có thêm giấy chứng nhận kiểm định chất vàng O, nếu không có dư lượng chất vàng O thì mới được thông quan.
Tổ chức cuộc thi tìm hiểu “50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk"

Tổ chức cuộc thi tìm hiểu “50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk"

Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu “50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk (10/3/1975 - 10/3/2025)" diễn ra trong 3 tuần (từ 10/2/2025 - 28/2/2025). Công dân Việt Nam sinh sống trong và ngoài tỉnh đều có thể tham gia thi, đặc biệt không hạn chế số lần dự thi.
Tỉnh ủy Đắk Nông tổ chức Hội nghị công bố các quyết định về công tác cán bộ

Tỉnh ủy Đắk Nông tổ chức Hội nghị công bố các quyết định về công tác cán bộ

Sáng 10/2, Tỉnh ủy Đắk Nông tổ chức Hội nghị công bố các quyết định về công tác cán bộ.
Bạc Liêu tưng bừng tổ chức Festival nghề Muối Việt Nam năm 2025

Bạc Liêu tưng bừng tổ chức Festival nghề Muối Việt Nam năm 2025

Bạc Liêu sẽ tổ chức Festival nghề Muối Việt Nam năm 2025 từ ngày 6 đến 8/3, với chủ đề "Nâng tầm giá trị hạt muối Việt Nam". Sự kiện nhằm tôn vinh, bảo tồn và phát triển nghề muối truyền thống, đồng thời quảng bá tiềm năng, hình ảnh và con người Bạc Liêu.
Sắp diễn ra Lễ hội đình Đền Công - miếu Cổ Linh tại TP Uông Bí

Sắp diễn ra Lễ hội đình Đền Công - miếu Cổ Linh tại TP Uông Bí

Lễ khai hội Đình Đền Công - Miếu Cổ Linh năm 2025 sẽ được tổ chức vào ngày 11/2 (tức ngày 14 tháng Giêng năm Ất Tỵ) tại Khu Đền Công, Phường Trưng Vương, TP Uông Bí, Quảng Ninh. Lễ hội hứa hẹn mang lại cho du khách những trải nghiệm ý nghĩa.
Phát động thi đua lập thành tích chào mừng Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột

Phát động thi đua lập thành tích chào mừng Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột

UBND tỉnh Đắk Lắk phát động Phong trào thi đua đặc biệt lập thành tích chào mừng Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột, giải phóng tỉnh Đắk Lắk (10/3/1975 - 10/3/2025).
Lễ hội Cà phê lần thứ 9 năm 2025: Truyền tải thông điệp “Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới”

Lễ hội Cà phê lần thứ 9 năm 2025: Truyền tải thông điệp “Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới”

Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025 sẽ chính thức diễn ra vào ngày 09/03/2025 - 13/03/2025, với chủ đề "Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới", với nhiều hoạt động đa dạng và đặc sắc, nhằm quảng bá thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột, phát triển cà phê đặc sản Việt Nam, góp phần nâng tầm giá trị và khẳng định vị thế cà phê Việt Nam trên trường quốc tế.
Tục xin chữ đầu xuân: Nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam

Tục xin chữ đầu xuân: Nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam

Tục đầu xuân xin chữ là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời của người Việt Nam, thể hiện tinh thần hiếu học, trọng chữ nghĩa và mong muốn những điều tốt đẹp trong năm mới. Phong tục này không chỉ mang ý nghĩa cầu may mắn, tài lộc mà còn là dịp để mỗi người thể hiện sự trân trọng đối với tri thức, văn hóa và những giá trị nhân văn cao đẹp.
Lễ hội Đền Đuổm: Nơi hội tụ văn hóa và lòng tri ân

Lễ hội Đền Đuổm: Nơi hội tụ văn hóa và lòng tri ân

Lễ hội Đền Đuổm là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc và quan trọng của tỉnh Thái Nguyên, diễn ra tại xã Động Đạt, huyện Phú Lương. Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày mùng 6 tháng Giêng âm lịch, nhằm tưởng nhớ và tôn vinh công lao của Đức Thánh Đuổm, tức Dương Tự Minh, một vị tướng người Tày, phò mã nhà Lý, người có nhiều công lao trong việc bảo vệ biên cương và phát triển kinh tế vùng đất này.
Lễ hội Hương sắc Trà xuân Tân Cương: Tôn vinh "Đệ nhất danh trà"

Lễ hội Hương sắc Trà xuân Tân Cương: Tôn vinh "Đệ nhất danh trà"

Lễ hội "Hương sắc Trà xuân - Vùng chè đặc sản Tân Cương" đã chính thức khai mạc tối 8/2 tại Không gian văn hóa trà Tân Cương, thành phố Thái Nguyên. Sự kiện kéo dài 3 ngày với chuỗi hoạt động đặc sắc, nhằm tôn vinh nghề trồng và chế biến chè truyền thống, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế, xã hội cho địa phương.
XEM THÊM
Based on MasterCMS Ultimate Edition 2024 v2.9
Quay về đầu trang
Giao diện máy tính