Tỉnh Gia Lai kiến nghị Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng xem xét bổ sung các mã HS của sản phẩm đá chế biến sâu – gồm mã HS 6802.93.90 và 6802.93.10 – vào Danh mục khoáng sản được phép xuất khẩu

Theo báo cáo, nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, trong đó có Công ty Cổ phần Phú Tài, hiện phải nhập khẩu nguyên liệu đá từ nước ngoài do nguồn cung trong nước ngày càng khan hiếm, chất lượng không đáp ứng yêu cầu sản xuất. Các loại đá khối Granite và Marble được nhập từ nhiều thị trường lớn như Ấn Độ, Na Uy, Brazil, Ý, Thổ Nhĩ Kỳ, Tây Ban Nha hay Campuchia. Từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu hợp pháp này, doanh nghiệp tiến hành chế biến sâu, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và thị hiếu của các thị trường khó tính như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Pháp, Ba Lan hay Rumani.

Tuy nhiên, trong quá trình xuất khẩu, doanh nghiệp đang gặp vướng mắc về quy định xác định nguồn gốc khoáng sản hợp pháp. Theo quy định hiện hành, Thông tư số 04/2021/TT-BXD của Bộ Xây dựng chỉ công nhận khoáng sản làm vật liệu xây dựng có nguồn gốc từ khai thác trong nước (có giấy phép khai thác hoặc tận thu) là hợp pháp để xuất khẩu. Quy định này chưa đề cập đến trường hợp nguyên liệu được nhập khẩu hợp pháp theo tờ khai hải quan có xác nhận của cơ quan hải quan, dẫn đến việc doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục xuất khẩu cho sản phẩm đã qua chế biến sâu từ nguyên liệu nhập khẩu.

Trong khi đó, Bộ Công Thương cũng có quy định tại Nghị định số 17/2020/NĐ-CP và Thông tư số 23/2021/TT-BCT về quản lý khoáng sản xuất khẩu, song chủ yếu áp dụng cho khoáng sản khai thác trong nước. Như vậy, khoảng trống pháp lý này đang khiến các doanh nghiệp sản xuất, chế biến đá gặp khó trong việc xuất khẩu, dù toàn bộ quy trình nhập khẩu, gia công và chế biến đều tuân thủ pháp luật.

UBND tỉnh Gia Lai cho rằng, việc chưa công nhận nguồn gốc hợp pháp đối với khoáng sản nhập khẩu để chế biến xuất khẩu đang ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực sản xuất, khả năng mở rộng thị trường và định hướng phát triển công nghiệp chế biến của địa phương. Bên cạnh đó, điều này cũng làm hạn chế mục tiêu tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến sâu trong cơ cấu hàng hóa xuất khẩu – một định hướng lớn mà Chính phủ đã đặt ra tại Quyết định số 493/QĐ-TTg ngày 19/4/2022 về Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030.

Từ thực tiễn đó, tỉnh Gia Lai kiến nghị Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng xem xét bổ sung các mã HS của sản phẩm đá chế biến sâu – gồm mã HS 6802.93.90 và 6802.93.10 – vào Danh mục khoáng sản được phép xuất khẩu. Đây là nhóm hàng đã qua chế biến từ nguyên liệu nhập khẩu, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật và có giá trị kinh tế cao. Việc bổ sung này sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong sản xuất, mở rộng thị trường, tạo thêm việc làm cho lao động địa phương, đồng thời góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế – xã hội của tỉnh.

UBND tỉnh Gia Lai khẳng định, chủ trương cho phép xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu từ nguyên liệu nhập khẩu là hoàn toàn phù hợp với định hướng phát triển bền vững, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên trong nước và nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hóa xuất khẩu. Nếu được tháo gỡ, đây sẽ là động lực quan trọng để ngành công nghiệp chế biến đá của tỉnh chuyển mình mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào kim ngạch xuất khẩu của khu vực Tây Nguyên trong thời gian tới./.