Mô hình nuôi gà công nghệ cao ở Đồng Nai.

Nhiều kết quả vượt chỉ tiêu sau 5 năm triển khai

Theo bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai, trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2025, Đồng Nai đạt tỷ lệ giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao 51,27%, vượt mục tiêu đặt ra trong Quyết định 4000/QĐ-UBND. Toàn tỉnh Đồng Nai đã hình thành 436 mô hình sản xuất công nghệ cao trong trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và lâm nghiệp, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao năng suất, chất lượng nông sản. Bên cạnh đó, có 328 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, góp phần thúc đẩy đổi mới quy trình sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Các mô hình tiêu biểu ghi dấu ấn rõ nét trong quá trình triển khai Đề án Israel. Mô hình chăn nuôi gà của Công ty Trịnh Đăng ứng dụng tự động hóa từ cho ăn đến phân loại trứng, quy mô lên đến 200.000 con, cho thấy khả năng áp dụng công nghệ cao vào chăn nuôi công nghiệp. WinEco Đồng Nai với hơn 80 ha rau - dưa lưới công nghệ cao, áp dụng nhà kính và hệ thống tưới Israel tạo ra chuỗi cung ứng chủ động, ổn định. Nhiều mô hình rau, dưa lưới tại Xuân Lộc, Trảng Bom hay Nhơn Trạch đã đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP hoặc OCOP, góp phần thay đổi tư duy sản xuất và khai thác thị trường.

Ứng dụng công nghệ cao được mở rộng mạnh mẽ trên toàn diện các ngành. Trong trồng trọt, hơn 59.700 ha áp dụng tưới tiết kiệm, 149 ha sản xuất trong nhà màng và hơn 4.260 ha đạt chứng nhận sản xuất tốt. Về chăn nuôi, 65% đàn heo và gà tham gia mô hình công nghệ cao, tạo nguồn cung lớn và ổn định. Thủy sản có bước tiến với mô hình tôm CPF Combine siêu thâm canh, mang lại lợi nhuận 600 - 800 triệu đồng/ha/năm. Toàn bộ hệ sinh thái này góp phần đưa Đồng Nai trở thành một trong những địa phương đi đầu cả nước về nông nghiệp công nghệ cao.

Những tồn tại, nguyên nhân và bài học

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Đề án Israel vẫn bộc lộ một số hạn chế khách quan và chủ quan. Việc ứng dụng các mô hình trồng trọt theo công nghệ Israel gặp khó khăn lớn vì yêu cầu cây trồng phải mới hoàn toàn, trong khi nông dân chủ yếu đang chăm sóc cây sẵn có với giá trị cao hơn như sầu riêng, bưởi. Thời gian thu hoạch dài, chi phí đầu tư lớn và thiếu cơ chế hỗ trợ đặc thù khiến người dân chưa mạnh dạn chuyển đổi.

Hạn chế trong nguồn nhân lực cũng là trở ngại đáng kể trong triển khai mô hình Israel. Đồng Nai còn thiếu đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên nông nghiệp công nghệ cao, dẫn đến khó khăn trong chuyển giao và duy trì kỹ thuật sản xuất. Công tác đào tạo tuy được triển khai mạnh mẽ nhưng chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao của mô hình, nhất là trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp và nông dân chưa quen với công nghệ tự động hóa hoặc IoT.

Theo bà Lê Thị Ánh Tuyết, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai, từ quá trình triển khai, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai đã rút ra nhiều bài học quan trọng. Việc xây dựng các đề án phải dựa trên khảo sát kỹ lưỡng, bảo đảm mục tiêu phù hợp thực tế, tránh đặt chỉ tiêu quá cao. Mô hình công nghệ cao, đặc biệt công nghệ nước ngoài, cần được hỗ trợ bằng chính sách về vốn, tín dụng, ưu đãi đầu tư và đào tạo nhân lực. Ngoài ra, quá trình triển khai phải có sự phối hợp liên ngành chặt chẽ, thường xuyên kiểm tra và kịp thời tháo gỡ khó khăn để bảo đảm hiệu quả bền vững.

Siết chặt chất lượng và mở rộng mô hình

Dựa trên báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành văn bản chỉ đạo mới nhằm phát triển mạnh mẽ nông nghiệp công nghệ cao và hữu cơ cho giai đoạn 2026 - 2030. Theo bà Nguyễn Thị Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, trước hết, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì xây dựng Kế hoạch hành động 2026 - 2030, trong đó tập trung rà soát vùng chuyên canh, hạ tầng kỹ thuật và lựa chọn sản phẩm chủ lực để hỗ trợ trọng điểm. Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Môi trường phải thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới như IoT, tự động hóa, phân tích dữ liệu và các phương pháp canh tác bền vững vào từng lĩnh vực sản xuất.

UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu tăng cường chứng nhận, giám sát chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm - hai yếu tố then chốt để nông sản Đồng Nai thâm nhập thị trường trong và ngoài nước. Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai được giao xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử cấp tỉnh, đồng thời hỗ trợ nghiên cứu, thử nghiệm và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp công nghệ cao. Sở Công Thương Đồng Nai phải đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ, mở rộng kênh phân phối, phát triển hạ tầng logistics và kho lạnh.

Các tổ chức như Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai và Liên minh Hợp tác xã được giao nhiệm vụ tuyên truyền, hỗ trợ người dân vay vốn, phát triển mô hình hợp tác xã kiểu mới, gắn với ứng dụng công nghệ cao và liên kết theo chuỗi giá trị. UBND các xã, phường phải xây dựng kế hoạch phù hợp địa phương, lựa chọn sản phẩm chủ lực để tham gia mô hình thí điểm và nhân rộng. Những chỉ đạo đồng bộ này tạo ra khung chính sách quan trọng, hướng Đồng Nai đến mục tiêu trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về nông nghiệp công nghệ cao - hữu cơ trong giai đoạn mới.